Español
Dagoeneko euskara eta euskal kulturaren .eus domeinua martxan da apirilaren 15etik, eta dagoeneko lehen webgunea ere badu: domeinuak.eus
Apirilaren 26an prentsaurrekoa emango dute arduradunek hurrengo pausuak azaltzeko.
Stephen King: existituko ez balitz asmatu egin beharko genuke. Zinearen industriak behintzat behar-beharrezkoa du Maine-eko idazlearen imajinazioa. Egile garaikideen artean pantailara gehien egokitu dena da, eta literaturaren historiari begiratzen badiogu, soilik Shakespeare, Txekhov, Dickens eta enparauek gainditzen dute. Zer du King honek ba? Argumentu sinple baina indartsuak, eta edozeinen beldur ezkutuenak ere letretan agertarazteko abilidade harrigarria, labur esanda.
King handiaz oroitu naiz Carrie (Debolsillo) nobelaren adaptazioa berri bat estreinatu berri delako zinemetan, Kimberley Peirce zinegilearen eskutik. Brian de Palmak gorpuztu zuen lehenengo aldiz Carrie gaixoa, hiltzaile telekinetiko kutuna, eta ordutik hiru aldiz egokitu da istorioa, edo lau, tv movie bat ere aintzat hartuz gero.
Pena da Stanley Kubrick dagoeneko gure artean ez egotea, bestela ziurrenik zeluloidera eraman nahiko luke El Resplandor (Debolsillo) nobelaren ondorengoa, gazteleraz Doctor Sueño izenburuaz berriki argitaratua Plaza y Janés argitaletxean. Edo hobe horrela, akaso, idazlea ez baitzen batere pozik geratu Kubrickek Overlook Hotelari (eta bertako bizilagunei) emandako itxura bitxi eta txit kubrickianoarekin.
Baina Stephen Kingen obra aita zoratu, nerabe odol-gose, botere psikiko eta txakur/auto hiltzaileetatik harago doa; ez alferrik, fantasiatik ezer ez duten bere nobelek ere zazpigarren artearen arreta deitu dute. Nork ez du gogoratzen Cadena Perpetua (The Shawshank Redemption, Frank Darabont, 1994), bizitza osorako bidegabeki kartzelaratutako Tim Robbins zoragarriarekin? Stephen King-en nobela labur batean oinarrituta dago istorio hunkigarria, izan ere, halako batean King handiak terrorearen eremua utzi eta laguntasunaz eta giza psikologiaren trikimailu sotilez idaztea deliberatu zuen, lau nouvelle edo eleberri labur konposatuz. Lau istorio horietatik hiru pantailaratu dira dagoeneko: aipatutako Rita Hayworth and The Shawshank Redemption da akaso ezagunena, baina merezi dute ere Cuenta Conmigo (Stand By Me, Rob Reiner, 1986) eta Verano de Corrupción (Apt Pupil, Bryan Singer, 1998) delakoek. Lau nobela labur horiek, aldiz, Debolsillok argitaratu ditu, bi aletan: Las Cuatro Estaciones I: Primavera y Verano eta Las Cuatro Estaciones II: Otoño e Invierno. (Irakurri +)
Ipuinak, poesia, gazte eta haur literatura, nobela… kasik genero guztiak jorratu ditu Karlos Linazasorok, ibilbide literario aberats eta emankorrean. Lirismoaren eta sarkasmoaren artean borrokatzen dela dio berak, “sarkaliriko” bat dela. Ironiaz jositako hirugarren aforismo bilduma plazaratu berri du, Alferrik ez balitz.
Bizpairu liburu batera lantzen irudikatzen zaitut… Zein da zure metodo zehatza aforismoak idazteko?
Tarteka bat zerutik erortzen da, eginda. Baina nire mekanismoa guztiz desberdina da: horretan jarri eta egunak ematen ditut. Udako arratsaldetan, siesta orduan… Aforismoak zerbait irakurtzen ari zarela datoz normalean, erantzun bat eman nahian. Baina burua horretan jarri beharra dago. Oso gauza arina dirudi baina burua asko nekatzen zait.
Barruko argitxo hori…
“Barruko argi ttiki horrek, la ostia, zenbat kontsumitzen duen”
“Aforismoa literaturaren penaltia da”. Badu, beraz, emozioa eta arriskua.
Oso miniatura zalea naiz, gero eta gehiago, esentziara joan behar dela uste dut. Aforismoa bizitzeko eta idazteko moduaren destilazio bat da. Eta egungo bizimodurako genero egokia iruditzen zait. Aldiz, jendeak trilogia potoloak eta horrelakoak irakurtzen ditu gehien, eta gainera oso txarrak. Zenbait eta xumeago eta laburrago ahalegin intelektual handiagoa eskatzen du, irakurzaletasun benetakoa. (Irakurri +)
