Español
Antxiñe Mendizabalek ipuin berri bat kaleratu du Elkar argitaletxearekin: Ama gaiztoaren ipuina. Bi ahizpen arteko elkarrizketa umoretsua zein dramatikoa, ama gaiztorik ba ote dagoen hizpide duen lana da.
Zer kontatzen duzu ipuinean?
Ipuina, funtsean, bi ahizpen arteko elkarrizketa da. Zaharrena bolada txarra pasatzen ari da, etxean guztiek igarri diote baina ez dakite zer gertatzen zaion.
Halako batean, ahizpa txikiari, hainbeste gustatzen zaizkion ipuinak irakurtzen ari dela, zaharrena zirikatzen hasiko zaio: ipuin guztiak gezurra direla esango dio, bertako pertsonaiekin ez dagoela fidatzerik, ipuinetako amak ez direla batere sinesgarriak eta halaxe, ipuinetako amei buruz hitz egiten hasi eta euren amaz hitz egiten amaituko dute.
Eztabaida dezente korapilatuko da eta irakurlea, halako batean, konturatuko da ahizpa zaharrenaren purrustaden atzean, beldur eta kezka izugarria ezkutatzen direla. (Irakurri +)
Louisianako abeslariaren lan berria disko luzea da, 100 minutu baino gehiago irauten du. Eta ez dago minutu bakar bat ere soberan. Lehenengo abesti akustiko biluzia (lanari izenburua ematen diona, bere aitak idatzitako poema batean oinarrituta) eta diskoari amaiera ematen dion azkenaren artean (JJ Cale-ren bertsio zoragarria) Williams-ek emozioz betetako kantu sorta aberatsa eskeintzen digu: countrya, bluesa, soula, folka eta rock & roll zuzena maisuki nahasiak. Bere ahots urratuari talde bikain baten laguntza gehitu dio ekoizpen garbi eta trinkoa gauzatzeko, kitarra solo anitzez eta melodía gozagarriez zipriztinduta.
Esan ohi da Townes Van Zandt-en musika entzutera bazoaz, bihotza apurtuko dizun arriskua kontutan izan dezazula, bere letrak hain dira tristeak. Texaseko maisuek ohi duten moduan, Williams, damuaz, desamodioaz, galdutako aukerez zein itxaropenaz dihardu bere kantuetan. Eta galdera da: nola lortzen du halako edertasuna suntsiketaren hondakinetatik? Hori izango da benetako artelanaren misterioa.
Nire ustetan Lucinda Williams-ek dagoeneko Bob Dylan edo Joni Mitchell handiek ongi irabazitako ohorezko maisuen statusa erdietsi du. Ez galdu emozioz betetako perla ahaztezin hau entzuteko aukera.
Apirilaren 2a haur literaturaren eguna izaten da urtero, eta aurtengoan aukera paregabe hau aprobetxatu nahi izan dugu Elkar argitaletxeak aurtengo udaberrian kaleratuko dituen haur literaturako altxorrak aurkezteko. Beste hainbatetan aurkeztu izan den bezala, argitaletxeak adin ezberdinetako haurrentzako bildumak ditu bere katalogoan. Aurtengo udaberrian aurkeztuko ditugunen artean daude Kuku, Eta zer? eta Xaguxar bildumak.
Kuku bilduma:
(8 urtetik gorakoentzat)
 |
Bi kobazulo Hodei eta Argi bikiak elkarrengandik aparte bizi dira tximista batek euren kobazuloa erdibitu zuenetik. Anai-arrebek ez daukate elkarren berri, euren iragana erabat ahaztu baitute. Mundu zatituak eta pertsona zatituak batasun bila abiatuko dira istorio honetan, eta, horretarako, iluntasunean bidaiatu beharko dute eta amildegien aurrean, jauzi egin. Gure beldurrei buruzko ipuina da, gure barne hausturei buruzkoa, fantasiaz eta magiaz kontatua. |
 |
Ama gaiztoaren ipuina “Bazen behin ama gaizto bat…” horrela hasten den ipuinik ez zenuen irakurriko. Izan ere ipuinetako amak, guztiak dira onak. Txanogorritxoren ama ez ote zen, baina, arduragabe samarra? Eta Ahatetxo itsusiarena koldar antzekoa? Eta Hansel eta Gretelena gaiztoa baino gaiztoagoa? Eta zuk, zer uste duzu? Ba al dago ama gaiztorik ipuinetan? Eta benetan? “Hala bazan, ez bazan…”, ipuin hau nola bukatu, zuk esan. |
Eta zer?:
(8 urtetik gorakoentzat)
(Irakurri +)
Uxue Alberdi idazle ezagunak ibilbide oparoa darama euskal literaturan. Dagoeneko urteak pasa dira Aulki bat elurretan lehen ipuin-bilduma argitaratu zuenetik. Geroztik, helduentzako zein gazteentzako lan ugari kaleratu ditu. Oraingoan, Antton Olariagaren marrazkiekin ilustratua haur literaturako Bi kobazulo liburua kaleratuko du.
Zer kontatzen duzu ipuinean?
Bi umeri buruzko ipuina da, eta bi munduri buruzkoa. Hodei eta Argi bikiak dira, baina tximista batek euren kobazuloa erdibitu zuenetik elkarrengandik aparte bizi dira, bi kobazulotan. Jakin, ez dakite hor nonbait euren bikia badenik ere, iragana erabat ahaztu dute. Hodeiren kobazuloa mundu euritsu eta hotzean dago; Argirena, aldiz, paraje sargori eta eguzkitsuan. Argik ez daki euriaren berri; Hodeik ez daki eguzkia zer den. Ipuin tristea da, baina amonak esaten dien bezala, badu amaiera zoriontsuago bat ume ausartentzat. Mundu zatituak eta pertsona zatituak batasunaren bila abiatuko dira istorio honetan, eta horretarako, iluntasunean bidaiatu beharko dute eta amildegien aurrean, jauzi egin. Gure beldurrei buruzko ipuina da, gure barne-hausturei buruzkoa, fantasiaz eta magiaz kontatua. (Irakurri +)
Errepide bat. Eta kotxe bat errepidean. Lerro zuzena han. Lerro zuzena berriketarako, isiltasunerako, zoramenerako. Lerro zuzena eta amaiezina. Lerro zuzena eta bat-batean makurra. Lerro zuzena iparralderantz. Errepidea, bazterrak. Errepidea eta seinaleak, autostopisten mamuak, marra jarraituak eta etenak, gasolindegiak, plast! haizetakoaren kontra zomorroak. Odola, izerdia eta malkoak: aurrera, aurrera beti.
Restop. Restaurante El Figón. Travel Club. Club La Boheme. Peaje. Toll.
Go on. Go on.
Errepidea eta bidaia, asfaltozko metafora, auto-ezagutza, penitentzia, deserria, basamortuan zehar egindako ibilbidea. Itaka. Literaturaren historian tradizio oparoa duen generoa. Zer uste zenuen ba. Gauza hauek fundamentuz egiten dira. Aurreko literaturaren errebisio batez. Status quaestionis.
On Quixote, errepideak asfaltozkoak ez ziren garaikoa. The Road, asfaltozko errepideek dagoeneko ezertarako balio ez duten apokalipsiaren osteko garaian. Edo bestela, erdibidean, On the road, klasiko bat. Edo Suminaren mahatsak, beste klasiko bat. Eta ez ahaztu Lolita. Zer esan Lolitaz. Lo-li-ta.
Bai, Iparramerikako literatura nagusi. Eurek asmatu zituzten errepideak eta. (Irakurri +)
Batez ere eleberrigile gisa ezagutzen bazaituzte ere, hasiera-hasieratik landu izan duzu poesia, eta horra itzultzen zara beti, tarteka.
Bueno. Nik, lehenik eta behin, poetatzat dut neure burua. Hiruzpalau poema ere idatzi nituen, gazteleraz, batxilerrean. Gero, baina, kontzientziazio prozesu baten bidez, euskara lehenetsi, eta horrela idatzi nituen, hogei bat urte nituela, neure lehen poemak, euskaraz, denborarekin poema-liburu bat osatzera eraman nindutenak: Hutsetik esperantzara. Baina egia da, poema-liburua idatzi ez beste —edo harekin batera: ez dut ongi oroitzen—, nobela bati ekin niola —Oilarraren promesa—. Zergatik? Kontua da garai hartan bazegoela euskal idazle eta literaturazaleen artean iritzi nagusi bat, hitzokin laburbil daitekeena: gaur egungo Euskal Literaturaren benetako apustua prosa da, ez poesia. Horregatik idatzi nuen neure lehen nobela hura, errealismo magikoaren eraginpean idatzi ere. Hura idazteak bazuen, hala ere, beste helburu bat, nire kasuan: nire euskara eskasa aberastea… bazterrera sekula utzi ez dudan helburua, hizkuntza batean beti baitago zer ikasia. (Irakurri +)
