Español
Hiria kontzeptu beti modernoaren gainean eraiki du Rafa Ruedak bere disko berria, Hiri kristalezkoa. Jaime Nieto, Txus Aranburu eta Julen Zulaika musikariekin, Leire Bilbao, Harkaitz Cano eta Gotzon Barandiaran idazleen eta Miren Amuriza, Unai Iturriaga eta Arkaitz Estiballes bertsolarien berbekin, Malen Amenabar artista plastikoaren iruditeriarekin, hasi eta amaitu entzuteko lan kolektiboa borobildu du musikari nekagaitz honek.
Hiri kristalezkoa deritzo disko berriari Rafa. Zer da Hiri kristalezkoa?
Hiria aitzaki, musika, hitza eta irudia biltzen duen XXI. mendeko gizarteari buruzko hausnarketa da. Jakinda hemendik gutxira munduko populazioaren ehuneko handi bat hirietan bilduko dela, aitzaki ona iruditu zitzaidan “Hiria”ri berari, gizarteari eta, batez ere, pertsonari heltzeko. Musika guztiak nik sortutakoak izan arren, lan kolektiboa denaren sentsazioa dut. Testuak, irudiak eta musika indar handikoak dira, musikariek sekulako inplikazioa izan dute eta ekoizle artistikoak oso ondo bideratu du lana. Horregatik diot lan-kolektiboarena. Nire lana besteon ekarriek disko zelan birildu zezaketen asmatzea izan den sentsazioa du. (Irakurri +)
Xabier Etxeberria zarauztarrak Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak elkarlanean antolatzen duten Augustin Zubikarai saria irabazi du Berriro itzuliko balitz proiektuarekin. Etxeberriak urtebeteko epea izango du orain proiektua lantzeko eta nobela prestatzeko. Datorren urteko udazkenean aurkeztuko du Elkar argitaletxeak egindako lana.
Berriro itzuliko balitz du izenburua, baina zure hau ez da habanera bat, prezeski. Zergatik titulua?
“Berriro itzuliko balitz, iragan denbora arrotza” dio Leteren abestiak eta, hain zuzen ere, eleberriaren mamiarekin oso loturik dago melankonia sentipen hori, atzera itzuli nahia, iraganean egin genituenak (edo ez genituenak) konpontzeko ahalegin antzuan.
Nobela beltzean sar liteke neurri batean zure proiektua?
Bai, ehuneko ehunean, esango nuke. Eleberri beltzaren elementu gehienak izango ditu: desagerpen bat, heriotza, bilaketa… Erritmoa gero eta biziagoa izango da istorioa aurrera doan neurrian eta, batez ere bukaera, thrillerraren gisakoa izango da. Eleberri beltz guztietan bezalaxe, jakina, mekanismo narratibo horiek bestelako gai batzuk jorratzeko aitzakia dira, eta liburu honen kasuan atzerritar edo kanpotar izatea izan liteke, horrek dakarren guztiarekin. (Irakurri +)
Gartxot Unsain da azken edizioko irabazlea
Arrasateko AED Elkarteak eta Elkar argitaletxeak, Arrasateko Udalaren eta Laboral Kutxaren laguntzarekin, Jokin Zaitegi arrasatear idazlea gogoratzeko eta hark literatura unibertsala euskaratzen egindako ahaleginari jarraitzeko, Jokin Zaitegi Sariketa antolatzen dute, aurtengo Literaturako Nobel saridunaren lana itzultzeko erabiliko dena, ondorengo oinarrien arabera:
– 2017an Suediako Akademiak Kazuo Ishiguro idazle japoniar-britainiarrari eman dio Literaturako Nobel Saria, eta Jokin Zaitegi Sariketa honen helburua idazle horren The Remains of the Day eleberria itzularaztea da.
– Liburu hori itzultzeko gogoa eta gaitasuna dituen edonork har dezake parte lehiaketa honetan. Horretarako, antolatzaileek proposatutako pasartea euskaratu beharko du, eta egindako lana AED Elkartera bidali: aed@aedelkartea.eus helbidera. Dokumentu bi igorri behar dira mezuaren barruan: batean, itzulpena bera aurkeztuko da, ezizen batekin; bestean, ezizen horren ostean dagoen egilea nor den azalduko da, harremanetan jartzeko moduarekin batera. Lanak aurkezteko epea 2017ko abenduaren 22an amaituko da.
– Itzuli beharreko testua antolatzaileek jarriko dute partehartzaileen esku.
Hemen duzu lagina: Darlington Hall (.pdf)
“Bazen behin… Ez. Baziren behin bi pertsona nazkagarri, higuingarri, arbuiagarri, desleial.”
Beirek paper zuri batean okatu zituen amorruak eragiten zizkion minak. Karrek bidalitako argazkia ikusteak botagura eragin zion. Lete eta Baba elkarrekin. Noiztik? Zergatik? Ezin zuen sinetsi. Baba boxeo jaialdian ez egoteak eta bere hitza ez betetzeak min egin zion, baina, azken batean, hura ezezaguna zuen. Leterena oso bestelako kontua zen. Ustez bere lagun mina.
Ustez bere konfiantzazko laguna. Ustez inoiz engainatuko ez zuen adiskidea. Ustez. Usteak erdia ustel esan ohi da, eta une hartan horixe zen Beirek pentsatzen zuena. Ezin zela inorekin fidatu. Bizitzan kaka zaharra besterik ez zegoela. Ezertarako gogorik gabe zegoen, inor ikusteko gogorik gabe, ezer egiteko, inora ateratzeko gogorik gabe. Negar ere ez zuen egin. Ez zien plazer hori eman nahi bi mutilei. Bere bizitzan horren inportanteak ez zirela adieraziko zien, ez zeukala haien beharrik. Bera, Beire, nahikoa indartsu zela edozeri aurre egiteko. Bere barruan negar zotinka ari zen ume txikia zegoen arren, kanpora begira Beirek betikoa izan nahi zuen, betikoa izaten jarraitzen zuela azaldu. Lady Beire. Bere larruzko txuparekin. Bere ohiko indarrarekin.
Babak eta Letek ez zuten argazkien berri. Ez zekiten Beire haien arteko harremanaren jakitun zela, eta neskak ez zuen asmorik ezer esateko. Momentuz ez behintzat. Azazkalak horrenbeste jatearen ondorioz hatzak txikituta zituen, odoletan, minez. Komunera joan zen, botika hartu zuen hatzetan jartzeko eta etxetik atera zen, eskolara bidean. (Irakurri +)
Zibilizazio zahar baten azken faraoia diktadore bihurtu zenean ezagutu zuen Alaa al-Aswanik herria hitzaren benetako esanahia. Kairo munduko epizentroa zen egun horietan, eta idazlea egunero-egunero joaten zen erresistentziaren ikur bihurtu zen plazara. Tahrirren milaka eta milaka lagun elkartu aurretik ere, erregimenaren aurrean isildu ez ziren ahots bakanetakoa izan zen harena, eta, orduan ere, “errezeloak” zituen iraultzaren “mirariaren” ostean etorriko zenarekin. Urteek erakutsi dute ez zegoela oker; 2011ko matxinadek astindutako ia arabiar herrialde guztiak orduan baino okerrago daude orain. Al-Aswani diktaduraz mintzo da berriz ere: “Hosni Mubaraken garaian baino makurragoa da egoera”.
Udaberri Arabiarrek munduko egunkarietako azaletara eraman zituzten hainbat herrialde, ordura arte oharkabean igaroak zirenak. Itxaropena lehertu egin zen, plazaz plaza, herriz herri, mugak zeharkatuz, eta mapetara begira jarri ginen. Bazirudien Ekialde Hurbil Handian, mendebaldetik ekialdera, bata bestearen atzetik, banan-banan, sistema zaharren eremu mortuan udaberria loratuko zela, baina indarkeriak demokraziak baino azkarrago egin du aurrera, eta eremu antzu bihurtu da berriz ere eremu hura; negu gorria, negu beltza. Antzinako ordena itzuli da, urteetako sistema zapaltzaileak ezin baitira egun batetik bestera irauli. Gilbert Achcar idazle libanoarrak horrela laburbildu du: “Trantsizio demokratikoa ez da udaberri bateko kontua”. Bada, matxinadaren narratiba erromantikoa bukatu da; lorea zimeldu egin da, ametsa amesgaizto bihurtu da, utopia distopia, iraultza kontrairaultza. (Irakurri +)
URRATSAK
Ibilian noa, bide luze batean zehar ibilian.
Bidea luzea dela hausnartzen dut. Luzea eta ezustez betea. Eta begiak ikusi nahi duen besteko ederra.
Bat-batean geroa gogoratzen dut. Oso argi gogoratu ere.
Lurrera begiratzen dut, atzera, eta lurrean urratsik uzten ez nabilela ikusten dut. Aurrera begiratzen dut, eta urratsak aurretik ditut, bide luzean zehar aurretik.
LIBURU LIKIDOA
Ur txikiak liburua eskuetan hartu eta amari galdetu zion:
–Nola irakurtzen da liburu hau?
–Erreka bati begiratzen zaion moduan.
BIDAIAREN HASIERA
Sagar guztiak ondo helduta larrera jausi zirenean, sagarrondoa hegan joan zen.
HASIERAKO INDARRA
Berdin dio zenbat bidaia egin dituzun, zenbat lan egin duzun, zenbat seme-alaba izan dituzun. Berdin dio zortzi ala laurogeita zortzi urte badituzu, ortozik ala zapata garestiz bazabiltza. Berdin dio gosez zauden, gaur martitzena den, ala maitasuna ulertzen ote duzun. Berdin dio. Hasieran zaude. Beti. (Irakurri +)
