EspañolLehen maitasunaren dardara ke arteko egunetan…
Garbiñe Ubedaren eskutik datorkigu Lekukoa sailaren lehengo liburua: Sasieskola. Ubedaren lehenengo eleberria da eta neska gazte baten begietatik birsortu du egileak 80. hamarkadako istorio hau. Bere hitzetan, “sailak ez dakar autobiografia izpirik, baina esperientziatik kontatuta dago, Larraitz protagonista bezain galduta, amorratua eta bakartua sentitu nintzelako neu ere, hamasei urte nituenean”.
Honatx liburuaren sinopsia: Ostegun buruzuri bat da eta Larraitz, institutuan piper eginda, mendi aldera joan da, Martinekin, ezagutu orduko bihotza taupaka jarri zion mutilarekin. Askatasun gose eta egarri da eta prest dago dena atzean uzteko. Euren arteko maitasunean sinetsita dago. Baina bizitza itzulipurdikatuko zaio, han mendian, hilketa baten lekuko isila izango delako. 1984 urtea da eta biharamunean honela jasoko dute egunkariek berria: “Mueren tres terroristas en un tiroteo”. Ke arteko egunak dira Euskal Herrian. Bizitza benetan irauliko diona, ordea, Martinen abandonatzea izango da, babes eman beharrean, bizkarra emanez. Sentimendu eta emozio zurrunbilo horretan, konplize bakarra aurkituko du Larraitzek.
Iban Zaldua, fikzioaren aldarrikapena eta festa.
Ipuin-bilduma berri batekin dator Iban Zaldua: Sekula kontatu behar ez nizkizun gauzak, errealitateari beste dimentsio bat ematen dioten 32 istorioz osatua.
Zure azken ipuin-liburu honetan badira ezaugarri berriak eta badira zure narratibaren unibertsoan ohikoak diren elementuak, ezta?
Esango nuke baietz. Desplazamendu bat dago, imajinatzen dut adinaren ondorioz, agian lehen nire narratiban horren ohikoak ez ziren gai batzuetara, hala nola heriotza eta zahartzarora, edo gurasoen eta seme-alaben arteko harremanetara. Baina, aldi berean, badago jarraikortasun bat, bikote-harremanen gorabeherei, egoera soziopolitikoari edo metaliteraruraren alorrei dagokienean, adibidez. Eta, horrekin guztiarekin batera, ahalegin bat estiloa fintzeko eta urrunago iristeko, pentsatu nahi nuke.
Jarraikortasun elementu horietako bat da La Cosa
Bai, gai errekurrentea da nire ibilbidean, eta, ziurrenik euskaraz idaztera eraman ninduen arrazoietako bat. Nahiz eta liburu honetan, euskal gatazka delakoaz baino, edo bere ondorioez baino, agian gehiago aritzen naizen “errelatoaren” batailei buruz, ETA osteko paisaiari buruz. Literatura da, konbentzituta nago, memoria eraikitzeko daukagun gailuetako bat. Agian ez inportanteena: benetako kontakizunak jasotzea, historian dauden hutsuneak betetzea… hori guztia inportanteagoa da. Baina nonbaiten egin badezaket ekarpen bat, fikzioaren alorrean da. Eta fikzioaren beharra ere badugu, nik uste, honetan beste gai askotan bezala, historia “ofizialak” ez direlako leku guztietara iristen.
Katixa Agirre: “Idazteko grina baldin baduzu, amatasuna ekaitza perfektua da”
Atertu arte itxaron (2015) eleberria hiru urte argitaratu ondoren, argia ikusi berri du Katixa Agirreren (Gasteiz, 1981) Amek ez dute da nobela, Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak ematen duten Augustin Zubikarai bekari esker idatzia. Honetan, amatasunaren eta arte sorkuntzaren arteko harremanaz egiten du gogoeta, intrigazko hari baten bidez: ama gazte batek bere haur txikiak hiltzen ditu, ageriko arrazoirik gabe. Idazle protagonista bere lehenengo semea erditzeko momentuan emakume hiltzailea ezagutzen duela konturatzen da. Ordutik, kasu horrek obsesioa sortzen dio eta horretaz idaztea erabakitzen du. Baina jaioberri bat daukazunean, ez da hain erreza sortzen jardutea.
Protagonistarekin ezaugarri asko partekatzen dituzu. Zure alter-egoa da?
Gauza asko ditugu komunean, bai, eta horregatik jarri diot nire jaiotze data bera narratzaileari, baina beste gauza askotan ez daukagu zerikusirik.
Liburu guztiak, lehenengo zitatik hasita -Euripidesen Medeatik hartuta-, amatasunak ekarri behar duen ustezko zoriontasuna gezurtatzen du.
Ez dut uste liburuan amatasunak dakarren zoriontasuna gezurtatzen duenik, baina hori ez da amatasunak dakarren sentimendu bakarra, eta nahasmendu horretaz hitz egin nahi nuen, nekaduraz, samurtasunaz, asperduraz, norberaren identitateak sufritzen duen astinduaz…
ARIAN Irakurgai mailakatuen bilduma 23. alera iritsi da. Azken biak, Alvaro Rabelliren Naia eta eskultore itsua, A1 mailan, eta Nagore Irazustabarrena historialariaren Historia ala Istorioa?, B1 mailan.
Nagore Irazustabarrenaren elkarrizketa:
Historia ala istoria? – Nagore Irazustabarrena – Ruth Juan (ilustratzailea)
Nagore Irazustabarrena historialariak historiaren egiarekin eta gezurrekin jolas egitea proposatzen digu. Gertakizun beraren bi kontakizun planteatu eta irakurleak antzeman beharko dio bietako zein den egia eta zein ez, non dagoen historia eta non istorioa: Napoleon gizon txikia al zen benetan? Zergatik egiten dira maratoietan 42.180 metro? Nork asmatu zuen gillotina? …
Historia jakin behar al da zure liburua irakurtzeko edo istorio zalea izatea nahikoa da?
Nahikoa da istorio bitxi batzuk irakurtzeko gogoa izatea. Historia itxuraz garrantziarik ez duten milaka istorio txikiz ere osatuta dago eta historia ikasten laguntzen dute. Historia jakitea ez da errege godoen zerrenda buruz ikastea, are gutxiago klik batekin eskura dezakezunean. Gertakizunak eta datak lotzen, interpretatzen laguntzen duten istorio txikiek iragana hobeto ulertzeko balio dute. Adibidez, atzerako ispilua nork asmatu zuen jakiteak ez dio ekarpen handirik egiten historiari buruz dakigunari. Atzerako ispilua ofizialki gizonezko batek asmatu baino lehen, ordea, emakume batek, Dorothy Levitt-ek liburu batean jaso zuen hura erabiltzeko gomendioa eta ez zioten jaramonik egin. Horrek asko esaten digu garai hartako gizarteari buruz. (Irakurri +)
Fermin Muguruza, Mikel Urdangarin eta Joseba Sarrionandia protagonista izango dira bihar hasiko den Donostiako Zinemaldian. Bertan, Muguruzaren Black is beltza filma aurkeztuko da; Urdangarinen bizitza ardatz hartuta Oier Aranzabalek egindako Margolaria dokumentala ikusgai izango da; eta azkenik Gure oroitzapenak filmean, Sarrionandiaren alde anitzeko unibertsoa erretratatuko dute hamabi zinemagilek. (Irakurri +)
