Español
52. Durangoko azokako irudia, leloa eta ildo nagusiak aurkeztu ditu Gerediaga elkarteak. “Sormenaren lurraldea DA” lelopean egingo da bost egun iraungo duen azoka, abenduaren 6tik 10era, eta Jose Antonio Sistiaga izan da aurtengo kartela osatu duen margolaria eta “sormenaren lurraldeari” irudia jartzeko arduraduna. “Impresiones en la alta atmosfera” pelikula esperimentalaren filmina batean oinarritutakoa da. 1989. urtean egin zuen, filmina guztiak eskuz margotuz, kamerari gabe.
Leloari dagokionean, kultur eragile guztiak elkartzen dituen espazio moduan agertu eta bertan ematen diren istorioak, ikuskizunak, abenturak… aldarrikatu nahi ditu Azokak.
Aurtengo Durangoko azokak ere bost eguneko iraupena izango da, azken bi urteetan bezala: abenduaren 6tik 10era. Ikasle Eguna bigarren egunean, ostegunean, ospatuko da. Hainbat ikastetxeetako ikasleak gerturatuko dira azokaren nondik norakoez jabetzako eta bertako ekintzekin gozatzeko.
Leire Bilbao, Ander Izagirre, Mikel Valverde eta Matias Mugica dira aurtengo Euskadi saridunen zerrendan gehitu diren izen abizenak. Lehendik Asier Serrano, Arantxa Urretabizkaia eta Fernando Aramburu zueden zerrenda horretan.
Asteazkenean Donostiako Tabakaleran egindako agerraldian, Lakuako Kultura sailburuorde Joxean Muñozek Euskadi Literatura Sarietako azken irabazleen berri adierazi zuen: Leire Bilbao (Euskarazko Haur eta Gazte Literaturan), Ander Izagirre (Gaztelaniazko Saiakeran), Matias Mugica (Euskarazko Literatura Itzulpenean) eta Mikel Valverde (Literatura Lanaren Ilustrazioan). Aipatutako horiei gehitu behar zaizkio joan den irailaren 29an izendatutako Asier Serrano (Euskarazko Literatura), Arantxa Urretabizkaia (Euskarazko Saiakera) eta Fernando Aramburu (Gaztelaniazko Saiakera).
Ondorengo lan hauekin izan dira sarituak:
|
|
 |
 |
 |
|||
|
Leire Bilbao |
Ander Izagirre Potosi |
Matias Mugica Testamentua |
Mikel Valverde Versos de deportes |
Askotan izan dut gogoa idatziz jartzeko Alexis Zorbaren –biziki maite nuèn langile zahar baten– hitzak eta egintzak.
Bidaiak eta ametsak izan dira nire bizitzako ongile handienak. Oso jende gutxi, biziak nahiz hilak, izan ditut lagun nire borroketan. Alta, behar banitu aukeratu nire ariman lorratz sakonena
utzi duten pertsonak, beharbada lau hauek aipatuko nituzke: Homero, Bergson, Nietzsche eta Zorba.
Horietatik lehena niretzat izan da nola begi lasai dirdiratsu bat, eguzkiaren begia bezalakoa, bazter guztiak argitu dizkidana bere bristada askatzailearekin; Bergsonek libraturik ezarri nau gaztetan torturatu nindutèn larrimin filosofiko askaezinetatik; Nietzschek beste larrimin batzuekin aberastu nau eta erakutsi dit nola bihurtu zoritxarra, nahigabea eta dudamuda, harrotasun; eta Zorbak irakatsi dit bizia maitatzen eta heriotzaren beldurrik ez izaten.
Baldin aukeratu beharko banu gaur mundu osoan gidari espiritual bakar bat –“guru” bat, Indian esaten duten bezala, edo “aita begiragarri” bat, Athos mendiko monjeek deitzen dioten bezala–, Zorba aukeratuko nuke, zalantzarik gabe. (Irakurri +)
“Kontadazu ipuin bat”! Haurrek txiki-txikitatik adierazten duten etengabeko nahia da hori. Baina zergatik dute hainbesteko garrantzia irakurketak, ipuinak, eta orokorrean, Haur Literaturak haur eta gaztetxoen bizitzan? Zergatik izan daiteke liburua edo ipuina haurrak emozionalki hezteko baliabide egokia?
Intrigazko, beldurrezko, umorezko edo edozein ipuin miresgarri edo klasiko izan, literaturak haurra izugarri erakartzen du. Zergatik? Bada, aukera ematen diolako bere bizitza eta sentimenduak ulertzeko eta bere nahi psikoafektiboak asetzeko. Hau da, ipuinak haurraren “mamu psikologiko” guztiak (beldurrak, gatazka afektiboak, behar moralak –zer dagoen ongi eta gaizki-… ), eszenatoki baten bidez aurrean jartzen dizkio, bera konturatu gabe, modu sinboliko batean. Zer gertatzen zaion jakin behar du, bereziki bere sentimenduak ulertu nahi ditu. Baina haurrak errealitatea ez du guk bezala ikusten, sentitzen eta ulertzen. Errealitatea egozentrismotik ikusten du, sentitzen eta ulertzen du. Zer esan nahi du horrek? Bada, oraindik ez duenez trebetasun kognitiborik, ez duenez arrazonamendua, ulermena eta logika gisako tresna kognitiborik garatu, eta afektiboki ere ego-zalea denez, errealitatea berak sentitu nahi duela: Ni-a da dena. Ondorioz, fikzioa edo ipuina eta haurraren maila psikoafektiboa bat egiten dute: fantasia, sormena, pentsamendu magikoa, jolasa … daude beregan, balitz bezala da hitza. Horregatik, haurraren barne munduak eta haur literaturak konektatu egiten dute, hizkuntza berean mintzo baitira. Zentzu honetan, ipuinak ez dio haurraren buruari, arrazonamenduari “hitz egiten”, bere “bihotzari” baizik. (Irakurri +)
LITERATURA
Haizeari begira – Jon Ariza De Miguel
Gizon bat Europako hiri txiki bateko hotel zahar batera iritsi da, egun batzuk oporretan pasatzeko asmoz. Iritsi bezain laster emakume baten errainua sumatzen du bere leihoaren pareko etxean, eta emakume hori berriro noiz ikusiko geratuko da… Literatura-ariketa liluragarri bat, umorez eta dotoreziaz idatzia.
Alexis Zorbaren hitzak eta egintzak – Nikos Kazantzakis
Itzultzailea: Luis Berrizbeitia
XX. mendeko eleberri ospetsuenetako bat (zinema eta musikako egokitzapenei esker, besteak beste), euskaraz lehenengoz ezagutuko duguna. Intelektual zalantzatiaren eta pasioz gainezka dagoen bizizalearen arteko harremana, bizi eskola miresgarri bihurtua.
Mendi-joak – Aingeru Epaltza
Eleberri-sorta gogoangarri bat egin ondoren (Erresuma eta Fedea trilogia historikoa), ipuin-bilduma batekin datorkigu Epaltza: 10 istorio, era askotako gai eta pertsonaiak dituztenak, baina inguru jakin baten jiran girotuak: mendia. Idazle iruindarraren luma bikaina piolet baten airostasun eta zorroztasunez mugitzen da aldapan gora nahiz maldan behera, giza miseriak agerian uzteko.
Neguko hondartzak – Xabier Mendiguren Elizegi
Ipuingintzara itzuli da Mendiguren, bi istorio luzez eta bi laburrez osaturiko bilduma honetan. Batetik, gure gatazka zaharraren alderdi ilun batzuk argitara dakartza, ezusteko ikuspegiz; bestetik, giza arimaren beste min batzuetan ere arakatzen du: norbere ona bilatzearen edo beste norbaiten alde sakrifikatzearen arteko zalantza, bakardadea, heriotza… (Irakurri +)
Miren Amuriza Plaza izan da Igartza Sariaren XX. deialdiko irabazlea, berak idatzitako Paperezko txoriak proiektua hautatu duelako Igor Estankonak, Garazi Kamiok eta Ana Jakak osatutako epaimahaiak bekara aurkeztu ziren 20 proiektuen artean. CAF enpresak, Beasaingo Udalak eta Elkar argitaletxeak idazle gazteen jarduna laguntzeko antolatzen dute sariketa hau, eta hogei urteko ibilbidean hainbat idazle ezagutarazi edo bultzatu ditu, hala nola Julen Gabiria, Unai Elorriaga, Karmele Jaio, Uxue Alberdi, Katixa Agirre, Eider Rodriguez, Danele Sarriugarte, Kattalin Miner…
Paperezko txoriak da proiektu irabazlearen izena, eta Bizkaiko herri txiki bateko baserri batean kokaturiko istorioa kontatuko du, familia bereko hiru belaunaldiren bidez.
Miren Amuriza 1990ean jaio zen Berrizen. Bertsolari, kantari eta kazetari lanetan ibilia da, eta haur literatura ere landu duen arren, hauxe izango du helduentzat idatziko duen lehenengo eleberria.
Publikoak bertsolari gisa ezagutu zintuen lehen; zutabegile gisa ere ari zara aspaldi honetan; haur literaturan eginak dituzu hainbat saio; eta orain, berriz, nobela proiektu batekin zatoz. Honen inguruan, bi galdera: Aspaldiko proiektua zenuen? (Irakurri +)
