EspañolAldez aurretik ere erne begiratua zion zahartzaroari Arantxa Urretabizkaiak (Donostia, 1947), kritiko, eta urteotako nobeletan ere bistaratu izan du hari buruzko gogoetarik. Orain, ordea, diferente aritu da, ideiok «fikzioz mozorrotu gabe». Zahartzaroaren maparen bila saiakera eman du, Pamielarekin. (Irakurri +)
Maitena Illarramendik eta Iñigo Sarasolak Kateriñe ondu dute. Sarasolak irudietan jaso du Illarramendik kontatu nahi zuen istorioa: zauri kolektibo baten kontakizuna. (Irakurri +)
Doneaneko alaba eleberria argitaratu du Juan Kruz Igerabidek, Alberdaniaren eskutik: minaren enpatia egiten ahalegindu da, literaturaren bidez.
Zein izan zen liburuaren abiapuntua?
Min zahar bat. Nire belaunaldiko min bat da, baina pertsonala ere bai. Hemen kontatzen dena ez da niri gertatutakoa, baina bai gertuan bizi izan dudana eta duguna. Nire belaunaldiko asko gerrako zauriaren korapiloak lotuta eduki gaitu, sastatuta.
Narratzailea literatur irakasle bat da, erretiroko adinetik gertu dagoena: zinikoa, zaputza, edo, berak dioenez, “astasugea”.
Bizitzaren eta literaturaren uztarketa bat egin nahi izan dut. Narratzailea zauri batetik dator –bere gorputzean darama gainera [herrena da]–, eta saiatu naiz, literaturaren bidez, pertsonaia nolabait interpretatzen, bai, baina batez ere enpatia-ariketa bat egiten harekin. Minarekiko enpatia bat.
Kontakizuna zero graduan hasten da, narratzailearenhaurtzaroan, zauriaren unean. Herri txiki batean bizi da, nazionalak iritsi dira: umiliatu eta elbarritu egingo dute, bai eta auzoak, Doneaneko Mikela eta Auxtin Ttiki, bizitza osorako txikitxiki eginda utzi ere. Mikelaren aurkako indarkeria kontatzeko, ordea, errealismoa ez baizik mitologia hautatu duzu.
Atera egin zitzaidan. Honetara iritsi nintzen: orain zer egin behar dut, nola bortxatu duten kontatu? Ez, narratzaile mutikoak irudikatu dezake nola izan den, eta gainera imajinatu duena baino okerragoa izan da: asko izan dira bortxatzaileak, ez bakarra. Horren izugarritasuna adierazteko, mitologia erabiltzea otu zitzaidan; mitologia, azken batean, giza izugarrikerien bilduma bat da. Modu errealistan kontatzen baduzu, irakurlea itotzen-itotzen zoaz, baina mitologiaren bidez atzerago jotzen duzu, gizakiaren jatorrira, gizakiak dakarren orbanera; arnasa zabaltzen duzu. Mitologiak distantzia bat ematen digu, arnasa ematen dio irakurleari, tragikotasuna arindu gabe; nolabait, auzo batean gertatuari indar unibertsal bat ematen dio. (Irakurri +)
#traola hitzak aurrerantzean badu beste aldaera bat: Elkar argitaletxeak gazteengan pentsatuz sortutako bilduma berria, gaurkoa. Saretu zaitez gurekin!
FESTA Jasone Osoro
Gazteei zirrara eragingo dioen istorio honi ez zaio egiantzik falta
Sofia eta Andrea bizitza berri baten atariko ilusioarekin joan ziren inguruetako udako festarik sonatuenera. Gogoa eta gorputza aske utzita, Sofiak eta Ivanek ezin izan zioten ezetzik esan elkarrenganako erakarmenari. Sexua izan zuten. Badago hamasei urterekin haurdun geratzen den neskarik.
MALKOAK EURITAN Jordi Sierra i Fabra
Artista ospetsu baten argiak eta itzalen kronika hunkigarria
Leo Calvert rock abeslaria, hil ondoren, mito bihurtu da, eta haren hilobia ehunka jarrantzaileren erromes-leku. Grace alabak gorroto ditu aitaren heriotza etengabe gogora ekartzen dizkioten omenaldiak. Aitaren mireslea den Normanek, ordea, bizitza aldatuko dio.
Aitari buruz amak ezkutatu dizkion bizitzako pasarteak argitu beharko ditu Gracek.
HORMAK Oihana Iguaran
Eskolako hormak batzuentzat ate zabalak dira, beste batzuentzat egunero gainditu beharreko hesiak
Institutuko sarrerako hormn “Leo puta” idatzita aurkitu dute ikasleek, eta ikusi orduko, azpijanean hasi dira guztiak Leak halako mezua jasotzeko zein arrazoi ote dauden jakiteko. Pintadak, halere, ikaskideen artean dauden beste hamaika horma jarriko ditu agerian.
Denok ditugu iraintzen gaituzten hormak, esamoldeak eta jarrerak.
BIZIKLETA, AUTOBUSA ETA ESKOLAKO HANDIKIAK
Ezagutzen zuen beste inor baino hobeto moldatzen zen Ruth bizikletan. Gai zen gurpil baten gainean ibiltzeko, derrapatzeak egin, eta hiru lehengusuren gainetik salto egiteko (amak hori egitea erabat debekatu zion arte). Mutilak baino azkarrago ibil zitekeen, baita eskuak heldulekuetan jarri gabe ere.
Ruthek maite zuen bere bizikleta.
Ruthen atsekaberako, bere amak pentsatzen zuen arriskutsuegia zela eskolaraino bizikletaz joatea.
Baina hark ez zekien nolakoa zen eskolako autobus gidaria. Autobusera igotzean, azkar eseri beharra zegoen Kawners andreak azeleragailuari sakatu aurretik; bestela, azelerazio indarrak atzeko aulkiraino hegan jaurtitzeko arriskua zegoen. Abiadura mantsotzen zuenean are okerragoa zen: semaforoa gorri jartzen zenean hain zakar frenatzen zuen, aurreko parabrisaren kontra katapultatzen baitzuen ongi helduta ez zegoen guztia. (Irakurri +)
Garazi Ugalde Pikabeak aurkezturiko proiektuak irabazi du Literaturako Nobel saridunak euskaratzeko AEDk eta Elkar-ek Arrasateko Udalaren eta Laboral Kutxaren laguntzarekin antolaturiko Jokin Zaitegi itzulpen-lehiaketa; halaxe erabaki du Itziar Diaz de Ultzurrunek, Peru Iparragirrek eta Nagore Tolosak osaturiko epaimahaiak, aurkezturiko lan guztien artean. Beraz, iazko urte amaieran Suediako Akademiak Nobel saridun hautaturiko Louise Glück poeta estatubatuarraren The Wild Iris euskaratu beharko du itzultzaileak, eta 2021 urte amaieran emango du argitara Elkar argitaletxeak. (Irakurri +)
