EspañolEibarko Armeria eskolak elkar Fundazioa omendu du gaur “Ondo Egindako Lana” programaren baitan. Armeria eskolakoen hitzetan, arrazoi hauek direla medio omendu nahi izan dute elkar Fundazioa: “enpresaren izaera eta ereduagatik, ekonomia kulturaren zerbitzura jartzeagatik berrinbertitze politika dela medio, euskara eta euskal kultura oinarri bezala hartzen duelako, arlo sozialaren kudeaketa parekidearengatik, azken urtetan lortzen ari den garapen eta helburuengatik”.
Armeria eskolaren “Ondo Egindako Lana” programan, lan esparru anitzetako profesionalek euren ideiak eta gogoetak elkarbanatzen dituzte ikasleen eta herritarren aurrean. 2015ean jarri zuten martxan eta lanaren eta ahaleginaren baloreak gizarteratuz “ondo egindako lana” etorkizuneko oinarrizko estrategia gisara baliatzea du helburu. Programaren barruan omenaldia egiten zaio eskolak hala erabaki duen pertsona edo entitate bati, eta aukera ematen du hark egindako lana ezagutzeko eta esplikatzeko, eredu izan dadin eta.
elkar Fundazioaren aurretik jaso dute omenaldia erakundeek –Eusko Ikaskuntza–, enpresako jendeak –Manuel Iraolagoitia, Migel Lazpiur, Antonio Cancelo, Jose Luis Elkor–,ekintzaileek –F. Javier Egurrola, Natividad Garcia, F. Javier Peña–, kirolariek –Jagoba Arraste, Abel Barriola, Gaizka Garitano–, irakasleek –Juan Jose Alvarez–, kazetariek –Mariano Ferrer– edota kulturgileek –Aitor Gorosabel, Xabier Amuriza, Joan Mari Torrealdai–.
Antolatzaileek gogoratu duten bezala, “elkar Fundazioak euskara eta euskal kulturaren garapena kultur industriaren egituratzetik bideratzea izan du helburu, liburu eta musikaren ekoizpena, banaketa eta salmenta biltze dituen egitura integrala eratuz”, eta, besteak beste horrek merezi du ondo egindako lanaren izendapena.
Argazkian ikus ditzakegu Jon Jaka eta Joxemari Sors elkar fundazioaren sortzaileak eta Markel Olano Gipuzkoako Foru Aldundiko Diputatu Nagusia solasean Joan Mari Torrealdairen gidaritzapean.
Mendi-joak liburua osatzen duten narrazioak oso anitzak dira. Bakoitzak badu bere giroa, bere tokia, bere istorioa eta bere pertsonaiak. Mendi txango sorta moduko bat da. Denak desberdinak, baina denak argazki album bereko atalak.
Liburu honetako protagonistek ez dute izugarrizko abentura epikorik bizitzen. Mendizale arruntak dira, ni bezalakoak. Edo besteak mendira doazen bitartean etxean gelditzen direnak dira, ni bezala. Horregatik, agian, gustatu zait hainbeste.
Aingeru Epaltza kazetari eta idazle iruindarra trebea da idazten. Gero eta trebeagoa, esanen nuke nik. Euskara ederra eta bertako hitz eta esamoldeak ibiltzen ditu, baina irakurle arruntari zangotraba gehiegi jarri gabe, eta hori eskertzekoa da beti.
Aste honetan abian jarri den elkar Ilustrazio eta Ipuin Lehiaketak 11 urte beteko ditu aurten eta urte hauetan guztietan irabazleak izan diren lanak, ilustrazioak zein ipuinak, nabarmendu nahi ditugu. Hemen izenak eta lanak: (Irakurri +)
 |
| Kattalin Miner, Tene Mujikako azken irabazlea. |
Debako Udalak eta Elkar argitaletxeak, Euskal Herriko historia hurbilaren ezagutza zabaltzeko eta gure literatura aberasteko asmoz, XIII. Tene Mujika beka sortu dute, 6.000 euroko diru-laguntza emango duena, ondorengo oinarrien arabera:
1. Gure herriaren azken 70-60 urteetan izandako pertsona, talde, gertakari edo mugimenduren bati buruzko liburuak egiteko proiektuak aurkez litezke (adibidez: biografiak, kronikak, erreportajeak, saiakerak, elkarrizketak, ikerketak…); lanak jatorrizkoa eta euskaraz sortua izan beharko du, aurrez argitaratu nahiz saritu gabea.
2. Proiektuak aztertzean, bi ezaugarri hartuko dira batez ere kontuan: testuaren beraren kalitatea eta gaiaren interesa. Ez da fikziorik onartuko baina bai materialaren lanketa literarioa, idazleak hala nahiko balu; dibulgazio-lanak bezala egin litezke ikerketak, baina ez espezialistentzat bakarrik idatzitakoak.
3. Parte-hartzaile bakoitzak ondorengoak aurkeztu beharko ditu, emailez atxikitako dokumentuan:
a) Idazlearen curriculum laburra, orri batean, argitara emandako lanak aipatuz, baita harremanetan jartzeko helbide eta abarrak ere.
b) Idatzi nahi duen lanaren azalpena, 3-6 orri bitarteko luzerakoa, egoki iritzitako ezaugarriak zehaztuz; hala nola, gaia, egitura, iturriak, metodologia, aurreikusitako luzera, estiloa…
c) Idazlanaren lagina edo erakusgarria, 15-20 orrialde bitartekoa.
4. Proiektuak 2018ko abenduaren 10 arte bidal litezke helbide honetara: artxiboa@deba.eus
5. Idurre Eskisabelek, Imanol Muruak eta Aitor Zuberogoitiak osatutako epaimahaiak, jasotako proiektu guztiak aztertu eta haien arteko bat izendatuko du irabazle 2019ko urtarrila amaitu baino lehen.
Aurkeztutako lanek behar adinako kalitaterik ez dutela iritziz gero, beka eman gabe utz dezakete epaimahaikoek.
6. Bekako diru-kopuruaren erdia izendatu bezain laster jasoko du irabazleak, eta beste erdia, idazlan amaitua entregatu eta epaimahaikoek onespena emandakoan, lehen erdia jasotzen duenetik urtebetera hain zuzen ere.
7. Irabazleak, izendapena jaso eta urtebeteko epea izango du gehienez, idazlan amaitua antolatzaileei helarazteko. Bitarte horretan egileak hasierako proiektua aldatu nahi izango balu, epaimahaikoei jakinarazi beharko die aldaketaren berri eta haien onespena jaso beharko du.
8. Idazleak bere lana entregatuko ez balu, edo idazlan horren izaera eta kalitatea, epaimahaikoen iritziz, proiektuan azaldutakoen aldean nabarmenkiro kaxkarragoak balira, idazleak itzuli egin beharko du jasotako dirua.
9. Diru-laguntza jasotako idazlanaren jabetza egilearena izango da. Alabaina, lan horrek ezin izango du beste inongo beka edo saririk jaso, ez laguntzaren aurretik ez ondotik, argitaratu osteko sariak izan ezik.
Elkar argitaletxeak argitaratuko du idazlana, eta egile-eskubideak ohiko moduan ordainduko dizkio egileari. Epaimahaikoek onespena ematen dutenetik sei hilabeteko epean kaleratu beharko da liburua, eta bertan, bekaren aipamena egingo da nahitaez.
10. Beka-deialdi honetan parte hartzeak, bertako oinarriak ontzat ematea dakar. Horien ulermenean zalantzarik balego, epaimahaikoei dagokie erabakitzea, eta, epaimahaikoek egin ezean, antolatzaileek erabakiko dute.
ELKAR TALDEKO AURKEZPEN ETA SINAKETAK, ABENDUAK 6
Everest. Herri oso bat gailurrean.
César Llaguno.
11:30 – Sinaketa Sua edizioaken standean
Miguel Madariaga – Ametsak errealitate bihurtuz
Yon Suinaga
12:00 – Sinaketa elkar banaketako standean
Lola Lopez de Lacalle
12:00 – Sinaketa Txertoa-ko standean
Euskal herritarrek liburuak eta musika kontsumitzeko dituzten ohiturei buruzko azterlan bat egin du elkar Fundazioak, Siadeco Ikerketa Elkartearen eskutik. Euskal Herri osoan egin da ikerketa, 2.500 inkestaren bidez. Azterketaren emaitza nagusiak jaso dira hemen.
 |
 |
 |
 |
|
Iturria: Siadeco 2017 |
|
2.500 inkesta egin dira Euskal Herri osoan; 16 urtetik gorako euskal herritarrak hartu dira aztergai. 2.6 milioi biztanleko unibertsoa aztertu da hortaz: Bizkaian 996.000 (%37,7); Gipuzkoan, 598.000 (%22,6); Nafarroan, 536.000 (%20,3); Araban, 274.000 (%10,4); eta Ipar Euskal Herrian, 238.000 (%9). Aztertutako laginari dagokionez, euskaldunak dira %26,6, eta erdaldun elebakarrak %73,4. Etxeko harreman hizkuntza euskara dute %10,3k, eta %7,6k, euskara eta erdara. Gaztelania dute etxeko hizkuntza %74,1ek, eta frantsesa %6,6k.
Hedabideen kontsumoari dagokionez, euskal herritarren %5,8k dituzte euskarazko egunkariak gehien irakurritako bien artean. Herritar euskaldunak soilik hartuta, hau da joera: %20,6keuskarazko prentsa irakurtzen dute. %19,3k adierazi dute ez dutela prentsarik batere kontsumitzen.Telebistari dagokionez, hamar herritarretik batek aipatu du euskarazko telebista kateren bat gehien ikusten dituen bien artean. Herritar euskaldunak hartuta, hara: euskarazko telebistaren bat %42k ikusten dute; %48k ez dute euskarazkorik batere ikusten. Sare sozialen erabilera asko aldatzen da adinaren arabera. Datuak esanguratsuak dira: 45etik gorakoetan, oraindik, gehiago dira sare sozialak erabiltzeko ohiturarik ez dutenak; 16tik 25era artekoetan berriz, sare sozialen erabilera orokortua dago, 10 gaztetatik 9k erabiltzen baitituzte. 2.500 inkesta egin dira Euskal Herri osoan; 16 urtetik gorako euskal herritarrak hartu dira aztergai. 2,6 milioi biztanleko unibertsoa aztertu da, hortaz: Bizkaian, 996.000 (%37,7); Gipuzkoan, 598.000 (%22,6); Nafarroan, 536.000 (%20,3); Araban, 274.000 (%10,4); eta Ipar Euskal Herrian, 238.000 (%9). Aztertutako laginari dagokionez, euskaldunak dira %26,6, eta erdaldun elebakarrak %73,4. Etxeko harreman hizkuntza euskara dute %10,3k, eta %7,6k, euskara eta erdara. Gaztelania dute etxeko hizkuntza %74,1ek, eta frantsesa %6,6k.
IRAKURTZEKO OHITURA. Euskarazko eta erdarazko liburuak
Liburu irakurleak dira hamar euskal herritarretik zazpi: %58 ohiko irakurleak dira —libururen bat irakurri dute azken hilabetean—, eta %12, noizbehinkakoak —azken liburua duela sei hilabete baino gutxiago irakurri dute—. Euskal herritarren %11k irakurtzen dituzte euskarazko liburuak: %6k, ohikotasunez; %5ek, noizbehinka. Kontuan izatekoa da lau euskal herritarretik bakarra dela euskalduna. Nolanahi ere, herritar elebidunak hartuta ere, haien artean ere gutxiengoa dira euskarazko liburuen irakurleak: %42 —%22,9 ohiko irakurleak dira, eta %19,4, noizbehinkakoak—.
Euskarazko eta erdarazko liburuen irakurleak
|
|
IRAKURTZEKO FORMATUA.
Erdarazkoetan, aisialdian %60k irakurri du azken urtean gutxienez liburu bat papereko formatuan, eta digitalean, %20k. Hirutik bateko erlazioa, hortaz. Euskaraz, berriz, aisialdian euskaldunen %33k irakurri dute azken urtean gutxienez liburu bat paperean; digitalean, %5ek. Zazpitik bateko erlazioa. Formatu digitaleko liburuen erabilera areagotu egingo dutela adierazi dute %15,8 herritarrek, eta %3,2k esan dute gutxiago erabiliko dituztela. Bide berean ageri da doako liburuen erabilera ere —norbaitek utzita edo oparituta eskuratutako liburuak, paperekoak edo digitalak—: %13,7k diote handitu egingo dutela horien erabilera, eta jaitsiera %5,6k seinalatu dute.
EUSKARAZ IRAKURTZEKO ZAILTASUNAK
Euskaldunei galdetu zaie zein diren euskarazko liburuen irakurketa mailan eragin handiena duten faktoreak. Euskaraz irakurtzeko ohitura edo erraztasun falta agertu da maizenik: %42,5ek adierazi dute hori. Nabarmen atzerago dago euskaraz gustuko libururik ez aurkitzea (%9,9).
Zer da zure euskarazko liburuen irakurketa mailan eragin gehien duen alderdia, generoari eta adinari jarraiki? (euskaldunei soilik -%26,6)
Iturria: Siadeco 2017
MUSIKA ENTZULEAK
Hamar euskal herritarretik seik egunero edo ia egunero entzuten dute musika; hamarretik ia bik, gutxienez astean behin. Hamarretik bakarrak ez du musikarik entzuten. Gazteen artean handiagoa da musika kontsumoa: 16-25 urterekin, %90ek entzuten dute egunero edo ia egunero. Adinean gora, txikiagoa da kontsumoa: 65 urtetik gorakoetan, %46k dute musika egunero entzuteko ohitura. Irratia da musika entzuteko bitarteko nagusia: %42k aipatu dute. Segidan daude gailu elektroniko eramangarriak (%31): sakelako telefonoa, MP4a…
 Iturria: Siadeco 2017 |
|
3 ONDORIO
A. Euskararen merkatua txikia da. Datuetatik ondoriozta daiteke euskarazko idatzizko ekoizpenaren inguruan dagoen merkatua 150.000 lagun ingurukoa dela. Merkatu oso mugatua da euskal liburugintzarentzat.
B. Euskaraz ez irakurtzeko arrazoi nagusia euskaraz irakurtzeko erraztasunik eza da. Agerian geratzen da euskaldun askoren hizkuntza maila mugatua dela, eta hori oztopo handia da euskararen erabilera handitzen joan dadin.
C. Gaur egun, oraindik, irakurle gehienek nahiago dituzte paperezko liburuak. Liburu digitala ez da nagusitu gaur arte. Papera eta digitala, biak batera izango ditugu hemendik aurrera. Musika formatu digitalean entzuten da, eta kasu horretan bai esan daiteke disko bidez oso jende gutxik entzuten duela eta bide digitala gailendu dela.
