EspañolEraikuntzako materialekin dorre bat egin nahian dabil 3 urteko haurra, pieza txikiak ditu oinarrian, eta ohartu da dorreari eusteko pieza handiagoak jarri behar dituela behean. Buruari eragiten dion bitartean kide batek bota egin dio lau mailako eraikina; lehena haserretu da eta beste dorre bat egiten ahalegindu da. Ostera, lorpena suntsitu dio kideak. Eraikuntzako pieza erdiak hari utzi dizkio haurrak, “zuk egin, zuk bota”, esanaz; onartu du.
Ahalik eta dorre garaiena egiteko bere buruari jarritako erronka buruhauste txikia ez, eta 3 urteko haurrak lagunak eragin dion hasarrea kudeatzeaz gain biak jolas daitezen soluzio bat bilatu du. Sormena, emozioak, harremana, psikomotrizitatea, adimena… esparru asko kudeatu behar dituzte haurrek jolasean ari direnean. Eta plazerez egiten dute. Erronkak gainditzearen gozamena ematen baitie jolasak haurrei.
Horra jolasaren miraria esplikatzen duen hitza: PLAZERA.
Hain da garrantzitsua jolasa, Maite Garaigordobil jolasean aditu eta psikologian doktorearen arabera, “haurraren garapen integralerako giltza” dela jolasa. Gozamena da motore. Plazerak eramaten du haurra jolasaren bidez ikastera, ezagutzera, deskubritzera: nor bilakatzera. Lehenik eta behin bere burua (gorputza), bere emozioak eta irrikak ezagutzera, eta ondoren inguratzen duena deskubritzera darama jolasak haurra, ingurune fisikoa (espazioak, mundua bera) eta soziala (kideak, kultura, arauak…).
SAKRATUA behar luke izan jolasak.
Hilabete gutxirekin hasten da haurra olgetan: pilota harrapatu nahiak lau hankan hastera bultzatuko du, adibidez, eta psikomotrizitate aldetik bere burua ezagutzen lagunduko dio haur txikiari mugimendu autonomoak. Lehen etapa honetan helduleku aproposeko materialak eta garapen sentsorialari laguntzeko eskutan hartu, zanpatu, ahoratu edo bota ditzaketen testura, usain, kolore, tamaina eta soinu anitzetako materialen saski bat eskaintzea aproposa litzateke.
2-3 urterekin olgetak forma agerikoagoa hartzen du haurra jolas sinbolikoan murgiltzen denean. Banintz, bazina, bagina bezala ibiltzen hasten da haurra. Medikutan, dendaritan, gurasotan… bizi duten mundua berrinterpretatzen hasten dira. Hala, pediatrari zion beldurra gainditu zuen 3 urteko haurrak Olentzerok ekarri zion mediku-maletatxoarekin orduak jolasean eman ostean; 4 urteko umeak, berriz, neba jaioberriaren etorrera zein gaizki zeraman adierazi zuen gurasotan haur txikia baztertzen zuela azaltzean… Panpinen, disfrazen, takoien, sukaldeen, denden, autoen… garaia da. Aurreko etapan bere burua ezagutu duen haurra orain ingurunea ezagutzen eta barneratzen ari da.
Halaber, etapa hau mugimendu garai betea ere bada; buru-belarri jolas sinbolikoan murgildurik egon ostean, mugimendua behar du haurrak: erorikoetatik altxatzen ikasteko garaia da. Eta baita hizkuntzaren aro betea ere: ipuinek, kantuek, esku-jolasek, aho-korapiloek… haurraren mintzamena inoiz ez bezala elikatuko dute etapa honetan.
ARIAN Irakurgai mailakatuen bilduma 23. alera iritsi da. Azken biak, Alvaro Rabelliren Naia eta eskultore itsua, A1 mailan, eta Nagore Irazustabarrena historialariaren Historia ala Istorioa?, B1 mailan.
Nagore Irazustabarrenaren elkarrizketa:
Historia ala istoria? – Nagore Irazustabarrena – Ruth Juan (ilustratzailea)
Nagore Irazustabarrena historialariak historiaren egiarekin eta gezurrekin jolas egitea proposatzen digu. Gertakizun beraren bi kontakizun planteatu eta irakurleak antzeman beharko dio bietako zein den egia eta zein ez, non dagoen historia eta non istorioa: Napoleon gizon txikia al zen benetan? Zergatik egiten dira maratoietan 42.180 metro? Nork asmatu zuen gillotina? …
Historia jakin behar al da zure liburua irakurtzeko edo istorio zalea izatea nahikoa da?
Nahikoa da istorio bitxi batzuk irakurtzeko gogoa izatea. Historia itxuraz garrantziarik ez duten milaka istorio txikiz ere osatuta dago eta historia ikasten laguntzen dute. Historia jakitea ez da errege godoen zerrenda buruz ikastea, are gutxiago klik batekin eskura dezakezunean. Gertakizunak eta datak lotzen, interpretatzen laguntzen duten istorio txikiek iragana hobeto ulertzeko balio dute. Adibidez, atzerako ispilua nork asmatu zuen jakiteak ez dio ekarpen handirik egiten historiari buruz dakigunari. Atzerako ispilua ofizialki gizonezko batek asmatu baino lehen, ordea, emakume batek, Dorothy Levitt-ek liburu batean jaso zuen hura erabiltzeko gomendioa eta ez zioten jaramonik egin. Horrek asko esaten digu garai hartako gizarteari buruz. (Irakurri +)
Fermin Muguruza, Mikel Urdangarin eta Joseba Sarrionandia protagonista izango dira bihar hasiko den Donostiako Zinemaldian. Bertan, Muguruzaren Black is beltza filma aurkeztuko da; Urdangarinen bizitza ardatz hartuta Oier Aranzabalek egindako Margolaria dokumentala ikusgai izango da; eta azkenik Gure oroitzapenak filmean, Sarrionandiaren alde anitzeko unibertsoa erretratatuko dute hamabi zinemagilek. (Irakurri +)
2017ko udaberrian Raül Refree eta Fermin Muguruza Sant Andreuko (Bartzelona) Fabra i Coats Sormen Fabrikako espazio batean instalatu ziren, eta bertan sortu zuten Black is Beltza filmaren musika. Pieza inzidentalak ziren. Abestietan hainbat artistek hartu dute parte: Maika Makovski, Anari, Iseo, Yacine, Amel Zen, The Sey Sisters, Ceci Bastida (Tijuana No!), Ana Tijoux , edo Manu Chao.
Soinu bandak 1960. hamarkadako abesti-zatiak ere baditu, hala nola: He was really sayin’ somethin’ (The Velvelettes), edo Errespetua, Negu Gorriak taldeak bertsionatu zuen Aretha Franklinek ereserki egin zuen Otis Redding-en Respect kantua.
Elkar diskoetxea buru-belarri ari da udazken honetan aurkeztuko dituen lan berriak lantzen. Hemen duzu irailetik abendura arte kaleratuko dituen tituluak eta bakoitzari dagokion azalpen laburra:
1.- “Elkar vinyl collection – 2018” – (Kalean)
Duela zenbait urte hasitako ideiari jarraipena emanez, hainbat diska garrantzitsuk 25 urte bete dituztenez, binilo formatuan jaiotako hainbat diskoaren LP-ak berrargitaratu ditugu:
1. Anestesia – Gorrotoaren ahotsa (25 urte)
2. Negu Gorriak – Borreroak baditu milaka aurpegi (25 urte)
3. Soziedad Alkoholika: Y ese que… (25 urte)
4. Kuraia – Piztu da piztia
5. Dut – Askatu korapiloa
2.-FERMIN MUGURUZA: Black is Beltza SOINU BANDA / BSO / OST
(Aurkezpena: irailak 19an)
2017ko udaberrian Raül Refree eta Fermin Muguruza Sant Andreuko (Bartzelona) Fabra i Coats Sormen Fabrikako espazio batean bildu ziren eta bertan sortu zuten Black is Beltza filmaren musika. Pieza inzidentalak ziren.
Abestietan hainbat artistek hartu dute parte: Maika Makovski, Anari, Iseo, Yacine, Amel Zen, The Sey Sisters, Ceci Bastida (Tijuana No!), Ana Tijoux , edo Manu Chao.
Soinu bandak 1960. hamarkadako abesti-zatiak ere baditu, hala nola, “He was really sayin somethin” (The Velvelettes), edo “Errespetua”, Negu Gorriak taldeak bertsionatu zuen Aretha Franklinek ereserki egin zuen Otis Redding-en “Respect” kantua. (Irakurri +)
Aurten Anestesia taldearen LPak, Gorrotoaren ahotsa-k, 25 urte beteko ditu. 1988an sortu zen taldea, eta 5 urte geroago lehen disko luzea kaleratu zuten. Beraz, aurten taldeak 30 urte betetzearekin batera, taldearen historian mugarri izan den disko horrek 25 betetzen dituela ere ospatu nahi du Elkar diskoetxeak. Eta horretarako zerbait berezia prestatu du: Gorrotoaren ahotsa diskoaren berrargitalpen berezi bat, LP formatoan, remasterizatuta, 180 gramoko biniloan eta diseinu moldaketa berri batekin. Eta hau guztiz ospatzeko, bira txiki bat egingo du taldeak, 6 kontzertu Euskal Herriko zenbait tokitan. Kontzertu bereziak hauek ere, disko hartako kantuak joko baitituzte bertan, baita beste zerbait ere… Laster entzungo duzue gorrotoaren ahotsa oihukatzen berriro! (Irakurri +)
