Español
Aurtengoan ere Baztango Udalak, Txalaparta argitaletxeak eta (h)Ilbeltza elkarteak Euskal Herrian Literatura Beltza Sustatzeko (H)ilbeltza beka jarri dute abian. Hemen daude oinarriak:Lehendabizikoa. Dirulaguntzaren xedea Baztango Udalak, (H)ilbeltza elkartea eta Txalaparta argitaletxearen laguntzarekin, euskal literatura beltza hedatu eta munduko literatura beltza euskaratzeko asmoz, (H)ilbeltza beka plazaratzen du urtero. 2021eko deialdiak sormenezko lanak sarituko ditu.
Maddi Ane Txoperena Iribarrenek irabazi du Igartza saria, Ez erran inori izeneko nobela proiektuarekin. Idazle gazteen lanak bultzatzeko sariketa hau Beasaingo Udalak, CAF enpresak eta Elkar argitaletxeak antolatzen dute, eta hogeitaka urtetako bere historian gerora ospetsu eta bikainak izan diren idazleak ezagutarazi ditu. Txoperenak “Ene baitan bizi da” izeneko nobela bat argitaratu du orain arte, aurtengo udaberrian kaleratu zena, eta amona-biloba harreman bat kontatzen zuena, besteak beste. Oraingo nobelak, berriz, haur batek jasandako sexu-abusua kontatuko du, baita horrek gerora protagonistarengan izango duen eragina ere.
ELKARRIZKETA:
Ez erran inori nobela-proiektuarekin irabazi duzu Igartza saria. Zer da, edo zer izango da, Ez erran inori?
Zuk erran bezala, nobela proiektu bat da. Lide du protagonista nagusia eta haren ahotsetik eta bizipenetatik harilkatuko dut narrazioa. Lideri sexu eraso bat egin zioten umea zela: horrekin hasiko da kontakizuna, erasoaren kontaketarekin. Baina nobela ez da haurtzaroan zentratuko: Lide heldu bilakatu eta erasoaren kontzientzia hartzen hasten denetik erasoak eragin dion minarekin nola bizi kudeatzen duen arte bizi duena kontatuko dut nobelan; bizipenetan, emozioetan eta sentsazio fisikoetan zentratuta. (Irakurri +)
Ibon Martinek liburu berri bat aurkeztu du Oninen Abenturak sailean, azken urteotan gehien saldu den haur-bilduman. Lehenengo hiru liburuen ondoren, kalean da jada laugarrena: Onin eta sorginen sekretua.
Urdaibain kokatutako Izaro irlan pirata maltzurrekin topo egin, Gorbeiako basoetan Basajaunen bila ibili eta Pasaian galeoi batean Kanadarantz itsasoratu ondoren, Onin eta bere lagunak sorginen lurraldean barrena abiatuko dira oraingoan. Ez da bidaia erraza izango. Ez, erlojuaren aurkako bat baizik. Zuritxo ardia gaixo dago, eta Oninen lagun-taldea sanjose-loreen bila abiatzen da, horixe baita ardia salba dezakeen edabearen osagai nagusia.
Lore horiek mendian hazten dira, baina zailak dira aurkitzen. Oraingoan, gure protagonista txikiak Larhun mendira igotzen dira kremailera-tren batean. Tontorretik gertu, artzain zahar bat topatzen dute, eta hark Zugarramurdin bilatzeko gomendatzen die. Sorginen lurraldea da abentura honen bukaerako jokalekua, eta sorginen haitzuloak inguratzen dituzten baso misteriotsuak. Inguma pertsonaia beldurgarria, eguzki-loreen botereak eta euskal mitologiaren hainbat sekretu ezagutuko dituzte bidean zehar. (Irakurri +)
Euskal kulturak erreferentziazko pertsonaia galdu zuen aurreko apirilean. Jose Luis Zumeta artista inportantea zen, 60ko hamarkadako euskal kultura hurrengo mendearekin lotu zuen horietakoa.
Belaunaldi hartako egileek argi utzi ziguten gizartearekin zuten konpromisoa eta arteak kulturako beste esparru batzuekin zuen lotura. 60ko hamarkada une erabakigarria izan zen euskal kulturarentzat, desagertzeko edo etorkizunerako bizirik mantentzeko aukeren arteko borrokan sumatu zuten garaiko egile askok, eta izugarrizko ahalegina egin behar izan zuten aurrera jarraitzeko, aurkako testuinguruaren erdian.
Saiakera horien artean, Zumeta bezalako egileek artistaren lan intelektuala elite baten esku egon behar zuela onartu beharrean, jendearekin sortu eta partekatu behar zela uste zuten, borroka sozialari eta politikoari lotuta. Beraz, artea ahalik eta gehien zabaltzea izan zen Zumetaren garaiko sortzaileen lana. Horregatik, musika edo literaturarekin bat egitea ez zen arrotza artistentzat, idazleak edo musikariak lagunak edo kideak zituztelako. Modu naturalean ulertutako kolaborazio horietako asko ezagutzen ditugu, baina, seguru asko, Zumetak Mikel Laboaren diskoen azaletarako egindakoak izango dira jende gehienak ezagutzen dituen lanak. Hain zuzen, Jose Luis Zumeta izan zen musikariekin edo idazleekin batera lan gehien egin zuen artista. (Irakurri +)
Nire lehen emozioak bilduma argitaratu du Ttarttalo argitaletxeak Olaialaiaren ibilerak plazaratzeko. Pertsonaia Marie-Agnès Gaudraten irudimenari zor zaio eta Frederic Benagliaren ilustrazioez jantzita agertu da. Eguneroko bizipenetan oinarritutako istorio bizi eta samurren bidez, irakurle txikiak bere garapen emozionalean oinarrizkoak diren sentipenetan murgiltzeko aukera izango du. Horrezaz gain, emozionalki korapilatsuak diren egoera ezberdinetatik onik nola atera deskubrituko du. Izan ere, bildumako lehenengo ipuinetan sentimendu indartsuak landuko ditu Olaialaiak: ernegua, amorrua eta poza. Lehenengoak ondo kudeatzen eta baztertzen ikasiko du. Bestea, ordea, bere inguruan nola erein.
(Irakurri +)
VHS izeneko nobela kaleratu du Oier Guillanek Susaren eskutik. Konfinamenduak edizio-lan betean harrapatu zuen, eta kontatu digunez, irrikaz dago liburuko pasarteak jendaurrean eta zuzenean irakurri ahal izateko; izan ere, berarentzat “hor osatuko baita liburuarekin esperientzia, jendearekin”.
Has gaitezen izenburutik beretik: VHS deitu diozu nobela honi. Niri behintzat, berehala ekarri dit gogora iragana, iraganaren aldaera berezi bat: norberak bizi izan duen arren oso aspaldikoa dirudiena.
Izan daiteke. Liburuan dena da jolasa, errealitateen eta fikzioen arteko ispilu joko bat, eta titulua hori ere bada: batetik, ondo esan duzun moduan, iraganarekiko sentimendu bat islatzen du. Batzuetan saiatzen gara oroitzen gure bizitzetan garrantzitsua izan den une bat, eta konturatzen gara akaso sentsazio orokorrak gogoratzen ditugula, baina ez hitz, usain edo kolore zehatzak. Iragana oroitu nahian, batzuetan sentitu izan naiz VHS zinta zahar bat eskuetan edukiko banu bezala: zeozer oso baliotsua dago bertan grabatuta, baina dagoeneko formatu zaharkitua denez ez dago hura ikusteko aparatua lortzerik. Bestetik, liburuko ispilu joko horretan VHS bada zeozer gehiago ere, baina ez dut spoilerrik egingo… (Irakurri +)
