Angela Davis-en biografia

azala_ANGELA DAVIS

Angela Yvonne Davis 1944. urtean sortu zen beltzak ongi etorriak ez ziren Birminghameko (Alabama) auzo batera. Frankek, Angelaren aitak, gasolindegi bat izan zuen irakasle izan aurretik. Angelaren ama Sally ere irakaslea zen, eta biak ala biak, baina batez ere Sally, beltzen eskubideen aldeko ekintzaile sutsuak ziren.

Garai hartan, marra zuri batek bereizten zituen beltzen eta zurien kaleak, eskolak, komunak, iturriak, jatetxeak eta zubiak. Zuriei egun on esanez eta bueltako agurrik jaso gabe eman zuen haurtzaroa.

Beltz izan aurretik Angela Davis ikusezin izan baitzen.

Davistarren auzoa Dynamite Hill izenez egin zen ezagun. Baina auzoak izen hori hartu aurretik iritsi ziren davistarrak hara. Haiek ziren bertan bizi zen beltz familia bakarrenetakoa eta zuriek inbasio beltz baten lehen tanta bezala hartu zituzten. Zuriak handik alde egiten hasi ziren eta beltz gehiago etortzen etxe zaharrak erosi eta berritzera. Halako batean erreberendo beltz bat eta bere emaztea iritsi ziren muino hartara. Eta etxe bat erosi zuten, ez azal kolorearen arabera zegokien lur zatian, baizik eta marraren bestaldera, zurien aldamenean. Keinu hura gerra deklaraziotzat hartu zuten arrazistek. Angelak bost urte zituen bainu bat hartzen ari zela leherketa ikaragarri bat entzun zuenean: oihuak eta nahas-mahasa, jendea batetik bestera lasterka eta heriotza kontuak guztien ahotan. Ondoren jakin zuen erreberendoaren etxea zartarazi zutela. (Irakurri +)

Zaitegi saria martxan, Dylan euskaratzeko

Hori da umorea, maisu!

Mo Yan-en liburua, Maialen Marinek eta Aiora Jakak itzulia. Zaitegi sarian oraingoz argitaratu den azken lana. Laster Iker Santxoren berria kalean izango da

Urtero Literaturako Nobel Saria euskaratzera bideratutako Jokin Zaitegi martxan da berriz. 2002an abiarazi zuten Elkar-ek eta AEDk, eta 2002tik 2012ra bitarteko Nobel saridunak euskaratu ziren beka honi esker. Babeslerik ezak bertan behera utzi zuen sariketa pare bat urtez, baina iaz jarri zen berriz ere martxan, Svetlana Aleksievitx itzultzeko (datorren udaberrian kaleratuko den liburua).

2016an Literaturako Nobel Saria Bob Dylan kantagile iparramerikarrak irabazi du, eta haren kanta sorta bat euskaratzea izango da Zaitegi Sariaren helburua. Parte hartu nahi duten itzultzaileek lagin bat euskaratu beharko dute, eta hemen topatu ahalko ditu bai oinarriak, bai itzuli beharreko lagina: Dylan lagina

Epaiamahaia Iñigo Roque eta Maialen Berasategi itzultzaileek eta Jon Basaguren musikariak osatuko dute. (Irakurri +)

Katixa Agirre, Zubikarai Sariaren irabazlea

Katixa AgirreKatixa Agirreren nobela-proiektu batek irabazi du Ondarroako Udalak eta Elkar argitaletxeak antolatzen duten Augustin Zubikarai saria. Hamazazpi lan aurkeztu dira bertara, eta horien artean Agirreren proposamena aukeratu du Leire Bilbaok, Xabier Mendigurenek eta Ana Urkizak osaturiko epaimahaiak. Saria urriaren 27an, ostegun arratsaldean eman zaio, Ondarroan, Literatur Amuak jardunaldien barruan.

Amek ez dute izena duen Katixa Agirreren proiektuak amatasunaren eta arte-sorkuntzaren arteko harremanaz egin nahi du gogoeta, hari detektibesko baten bidez: emakume gazte batek bere haur txikia hiltzen du, ageriko arrazoirik gabe, eta kasu horrek jakin-mina eta are obsesioa sortzen dio protagonistari: idazlea da bera, eta ama ere bai; emakume hiltzailea noizbait ezagutu zuela ohartzen da, eta horretaz idaztea erabakitzen du. (Irakurri +)

Ikusten ez den txakur baten itzalean

Itzal zaunka Ander Gillenea

Itzal zaunka disko-liburu ilustratua plazaratu dute Antton Olariagak, Harkaitz Canok eta Jexuxmai Lopetegik.

Itzal zaunkaItzal zaunka-n osotasun zatiezin baten parte dira hiru osagaiak: marrazkiak, narrazioa eta diskoa. Zehatzago esanda: Antton Olariagaren 40tik gora marrazki, Harkaitz Canok horietan oinarrituta idatzitako narrazio bat eta Jexuxmai Lopetegik marrazki horietan eta istorio horretan oinarrituta sortutako 11 kantuko diskoa. Emaitza bateratua txakur baten gorabeheren kontaketa da, oso kontaketa irekia, publiko heldu bati marrazkiz, testuz eta musikaz helarazia. (Irakurri +)

Udazkenean ekitaldi ugari elkar aretoan

Ikasturte berria atea joka dator, eta elkar aretoa buru-belarri lanean ari da datozen hilabeteetan eskaintza zabala zuei eskaintzeko. Gustu guztietako publikoarentzako aurkezpen, sinaketa, akustiko, tailer, etab. izango dira. Motorrak berotzen joateko, ondorengoak proposatzen dizkizugu:

Patxi Irurzun Los dueños del viento liburu aurkezpena Iruñean.

Iñigo Lamarca El guardián de los secretos liburu aurkezpena Donostian

Fernando Palazuelos Alma de hierro liburu aurkezpena Bilbon

Shinova Volver disko aurkezpena Gasteizen

Magyd Cherfiren Ma part de Gaulois liburu aurkezpena Baionan

 Los dueños del viento    El guardián de los secretos    Alma de hierro

Aurtengo ikasturtean ere haur tailer arrakastatsuekin jarraituko du elkar aretoak. Hilean behin egingo dira jolas hezitzaileen zein eskulanen tailerrak. Lehena Apli tailerra izango da.

Aretoko agenda betetzen joango da egunez egun. Beraz, adi egon agendari!

Literatura ispilu aurrean – Literaturak bizitza ulertzea du helburua, baina porrota du frontisa

Muga-muganMuga. Elkarren ondoan dauden bi errealitate bereizten dituen irudizko marra. Mundu errealaren eta subjektibitatearen artean dagoena, adibidez. Nigandik kanpoko eta nire barruko errealitateen artekoa. “Ni naiz munduaren neurria” zioen Arestik, eta nobela modernoan idazlea —artista— kontakizunaren ardatza bihurtu da, idazkuntza bera da kontatzen den abentura nagusia.

Mundua hitzekin esplikatzen dugu, idazleak hitzak ditu lan-tresna, hitzak dira sortzen dituen munduen zutabe. Mundu erreala hitzekin esplikatzen da, fikziozko mundua hitzekin sortzen. Ez da, beraz, hain harrigarria ere idazleak hitzen balioaz jardutea, bere lanaz hitz egitea, mundua nola ikusten duen adierazi nahi izatea, mundua deskubritzeko lana izatea kontagai; ez da hain estrainioa idazle batek bere kezken, arriskuen eta porroten abentura kontatzea.

Jadanik ezin liteke literatura onik existitu, bertan integratua ez badago  hausnarketa bat zalantzan jarriko lituzkeena literaturaren  bideragarritasuna eta baita literaturaren nozioa bera ere”. Letra etzanaz eman dut Enrique Vila-Matasen aipuko jadanik hitza: gaur —jadanik— ezin liteke literaturarik egin literaturari buruzko hausnarketa bertan integratu gabe. Baina atzo arte, bai. Goethek Werther argitaratu arte, nia gustu txarreko exibizio bat zen. Erromantizismoak, ordea, niaren zilborrean jarri zuen arreta, eta laster literaturak arreta horren fruitu goren bat eman zuen Balzacen eskutik: Maisu-lan ezezaguna. Idazlearen alter-egotzat har daitekeen pintore baten istorioa, haren kezka artistikoak, porrotak kontatzen zaizkigu bertan. Inauguratua gelditu da artegintza bera gaitzat hartzen duen literatura (Círculo de lectores etxeak badu Balzacen kontakizunaren edizio eder bat, Picassok ilustratua). (Irakurri +)