Español“Errelatoaren kontua poliedro irregular bat da”
Boxeoaren mundu maskulinoa literaturara ekarri zuen Joxemari Iturralde idazleak (Tolosa, Gipuzkoa, 1951) Perlak, kolpeak, musuak, traizioak (2015) aurreko lanean. Bestelako unibertso bat ageri da Jamaikako neska lan berrian. Bere azken nobelak bezala, Pamielarekin argitaratu du.
Perlak, kolpeak, musuak, traizioak aurreko lanean bi euskal boxeolari ziren protagonistak. Oraingoan, aldiz, euskal jatorriko emakume jamaikar bat. Begirada aldaketa behar zenuen?
Nobela guztiek izan behar dute ezberdin. Horrek esan nahi du, beraz, begirada ere ezberdin izango dela. Perlak, kolpeak, musuak, traizioak nobelan hiru protagonista zeuden, lagunak izandako bi boxeolari ospetsu eta sendagile bat. Traizio handi baten historia kontatzen zen han. Jamaikako neska nobela honetan, aldiz, ez dago horrelakorik; hemen euskal jatorriko emakume jamaikar batek bere bizitza kontatzen digu, Jamaikan hasi eta Euskal Herrian amaitu arte.
Dafne protagonistaren istorioa darabilzu Euskal Herriko historiaren atal baten kontaketa egiteko; bogako dago errelatoaren gaia. Zure ekarpena egiteko, kanpoan jaio eta hezitako baten begirada hautatu duzu?
Nobela honetan ez dago bakarrik Euskal Herriko historiaren atal baten kontaketa, askoz gauza gehiago ere kontatzen dira bertan. Dafne protagonistak leku askotako istorioak kontatzen dizkigu, ez baita alferrik bizi izan Jamaikan, Argentinan, Mexikon, Holandan, Madrilen, Bruselan, Euskadin…
Errelatoaren kontu horretan, norberak aurkitu behar du horri buruzko erantzunik zehatz eta egiazkoena. Errelatoaren kontu hori ez da margo edo kuadro batek ematen dizun irudia; ez da txanpon batek dauzkan bi alde edo aurpegi horietako baten aukeraketa egitea; poliedro irregular bat da, alde edo aurpegi asko eta ezberdinekin, alde edo aurpegi horietatik batzuk handiago eta garrantzitsuago izango direnak. Poliedro irregular horren alde edo aurpegi horiek guztiek osatuko dute, azkenean, errelatoaren istorioa.
Jamaikako neska nobelan pertsonaia ezberdin ugari daude, eta nork bere erantzuna dauka errelatoarekiko. (Irakurri +)
Castillo Suarez (Altsasu, 1976), zazpi urteko isilaldiaren ondoren poesiara itzuli da Irautera izeneko liburuarekin, iruditeria begetala eta abandonuaren gaia elkartzen dituena, indar eta dotorezia bereziaz.
Poeta emankorra izan zara beti, garai batean bi urterik behin liburu berri bat atera ohi zuena. Oraingoan, berriz, zazpi urte igaro dira azken poemategia atera zenuenetik. Badu horrek zergatiren bat?
Uste dut idazle bati gerta dakiokeen gauzarik makurrena dela aurrekoa baino liburu txarragoa egitea. Alde horretatik, Urtebetze festa izan da orain arteko nire libururik biribilena, eta egiazki uste nuen ezin nuela hoberik idatzi. Ez dago bestelako arrazoirik. Sumatu dudanean liburu –on– bat nuela burutan, idazketa prozesu oso azkarra izan dut: bi hilabetetan idatzitako liburua da. (Irakurri +)
Gutxi falta da 3. Eko Sketch Vitoria-Gasteiz maratoiaren ekitaldirako eta guk jada prest dugu dena.
Eko sketch-en izen emateko arrazoi bat baino gehiago daude. Horien artean, egitasmo ederra izateaz gain, bertan topatuko duzun giroa ezin hobea izango delako.
Bestetik, maratoian parte hartzeko behar adina material (Moleskine koaderno bat eta Moleskine arkatz bat) oparituko dugulako izena ematen duzuen guztien artean Gasteizko San Prudencio elkar liburu-dendan. Gainera, hamaiketakoa ere gure kontu izango da.
Guzti honez gain, sari potoloak banatuko ditugu irabazleen artean:
MOLESKINE Smart Writing System
MOLESKINE motxila metro
Elkar opari txartela.
Zer behar duzun hori lortzeko? Izena eman eta sormena lantzea, besterik ez.
Informazio gehiago: www.ekosketch.eus
2019ko maiatzaren 10etik 12ra bitartean hitzordua daukazu Literaturiarekin, euskal letren plazarekin, Zarautzen.
Egitarauaren baitan, Elkar Argitaletxearen hainbat liburu aurkeztuko dira larunbatean, maiatzaren 11an, Garoa Liburudendan:
11:00 – Ez da erditzea – Ione Gorostarzu
Amatasuna gai zentraltzat hartzen duen poema-bilduma: ama bihurtu aurreko emearen sentipena; haurdun bihurtzeak sortzen dituen larritasunak, pozak eta beldurrak; ama bilakatzearen sentimendu kontraesankorrak, maitasun eta ukazioen koktelaz; norbere amarekiko alaba izateak dakartzan buruhausteak…
Lehen liburua atera berri du Aintzane Usandizagak: Kabitu ezina, zortzi ipuinez osaturiko bilduma, giza harremanetako arrakaletan hazka egiten duena, normalitatetik kanpoko egoerei eskaintzen dien begiradak bihurtzen dituztelakoan egoera horiek interesgarri.
Zure lehen liburua da hau; betidanik idatzi izan duzu? Noiz hasi zinen liburuan pentsatzen?
Betidanik gustatu zaizkit istorioak, oroitzeko gai naizenetik. Entzun eta irakurri egiten nituen, eta azkenean neuk ere asmatzeko beharra sentitzen nuen.
Azken urteetan konstanzia gehiagorekin aritu naiz idazten. Liburuan dauden istorio batzuk sortzen hasi nintzenean oraindik ez nuen bilduma bat egitea buruan, baina duela urtebete pasatxo hasi nintzen proiektu bateratu gisa planteatzen, lehiaketa batera aurkezteko.
Ipuina duzu genero kuttuna ala entrenamendu bat da eta beste batzuetan ere saiatzeko asmoa duzu?
Irakurle moduan ipuinekiko harreman berezia dut, asko eragiten didate. Horrek ez du esan nahi istorioak kontatzeko beste moldeekin gozatzen ez dudanik; denetarik irakurtzea gustatzen zait.
Idazterakoan, orain arte behintzat, ipuinak sortu ditut batez ere, agian kontatu nahi nuenari ondoen egokitzen zitzaiona generoa zelako. Entrenamendua idazten duzun guztia delakoan nago, inoiz amaitzen ez dena, gainera: ipuina, nobela zein antzerkia izan; ez zait iruditzen bata bestearen gainetik dagoenik. Bakoitzak ditu bere ezaugarri, zailtasun eta indarrak. Ez dut bestelako genero edo formatuetan jarduteko aukera baztertzen, kontatu nahi dudanari egokituz gero.
Liburuan badago protagonista argia: Sabina, edadeko emakumea. Indartsua, senarra hil ostean baserria gobernatzeko kapaza, eta azken urteotan Henry koinatua zaintzen dabilena. Nondik abiatu zinen historia hau idazteko?
Perfil horretako andre asko eduki ditut inguruan, nire umetako auzoa baserri mundukoa zelako, nire familia ere bai, eta ezagutu nituen halako andreak, andre tenperamentalak, indartsuak, gero beste errepresentazio batzuetan topatu ez ditudanak. Mitifikatu barik, mistifikatu barik, saiatu naiz adineko emakume baten egunerokoa islatzen, baina ez amona estereotipatuaren paperean, baizik eta bere bataila propioak libratzen dabilen andre eskarmentatu baten paperean. Hori da Sabina. Baserriari eta lurrari oso lotuta egon den pertsona baten bizipena erakutsi nahi izan dut, instintu animal zoliak dituena; beste mundu ikuskera batetik dator baina gaur egungo gizartean ageri-agerian dauden problematika asko gorpuzten ditu eta talka etengabean dago bere buruarekin eta inguruarekin. Saiatu naiz Sabinaren gorputza bera tramaren gertaleku moduan kokatzen.
