Español
Doneaneko alaba eleberria argitaratu du Juan Kruz Igerabidek, Alberdaniaren eskutik: minaren enpatia egiten ahalegindu da, literaturaren bidez.
Zein izan zen liburuaren abiapuntua?
Min zahar bat. Nire belaunaldiko min bat da, baina pertsonala ere bai. Hemen kontatzen dena ez da niri gertatutakoa, baina bai gertuan bizi izan dudana eta duguna. Nire belaunaldiko asko gerrako zauriaren korapiloak lotuta eduki gaitu, sastatuta.
Narratzailea literatur irakasle bat da, erretiroko adinetik gertu dagoena: zinikoa, zaputza, edo, berak dioenez, “astasugea”.
Bizitzaren eta literaturaren uztarketa bat egin nahi izan dut. Narratzailea zauri batetik dator –bere gorputzean darama gainera [herrena da]–, eta saiatu naiz, literaturaren bidez, pertsonaia nolabait interpretatzen, bai, baina batez ere enpatia-ariketa bat egiten harekin. Minarekiko enpatia bat.
Kontakizuna zero graduan hasten da, narratzailearenhaurtzaroan, zauriaren unean. Herri txiki batean bizi da, nazionalak iritsi dira: umiliatu eta elbarritu egingo dute, bai eta auzoak, Doneaneko Mikela eta Auxtin Ttiki, bizitza osorako txikitxiki eginda utzi ere. Mikelaren aurkako indarkeria kontatzeko, ordea, errealismoa ez baizik mitologia hautatu duzu.
Atera egin zitzaidan. Honetara iritsi nintzen: orain zer egin behar dut, nola bortxatu duten kontatu? Ez, narratzaile mutikoak irudikatu dezake nola izan den, eta gainera imajinatu duena baino okerragoa izan da: asko izan dira bortxatzaileak, ez bakarra. Horren izugarritasuna adierazteko, mitologia erabiltzea otu zitzaidan; mitologia, azken batean, giza izugarrikerien bilduma bat da. Modu errealistan kontatzen baduzu, irakurlea itotzen-itotzen zoaz, baina mitologiaren bidez atzerago jotzen duzu, gizakiaren jatorrira, gizakiak dakarren orbanera; arnasa zabaltzen duzu. Mitologiak distantzia bat ematen digu, arnasa ematen dio irakurleari, tragikotasuna arindu gabe; nolabait, auzo batean gertatuari indar unibertsal bat ematen dio. (Irakurri +)
Nirliit: antzarak, inuiteraz. Izenburu hori du Juliana Léveillé-Trudel (Montreal, 1985) idazle quebectarraren lehen eleberriak. Garratz bezain samur deskribatzen du Nunavik, Quebeceko inuiten lurraldea, narratzaileak 40 urteko amona desagertu bati idazten dion eskutitz eder batean.
- Zure lehen eleberria Quebec iparraldeko inuiten herrixka batean kokatu duzu. Nondik datorkizu inuitenganako interes hori?
Jende Likidoa (Erein) ipuin liburua kaleratu berri du Nerea Arrienek. Lekeitiarrak gaur egungo jendeari buruzko kontakizunak bildu ditu 13 ipuinetan.
Ura da gertatzen den ororen testigu liburuan. Nondik jaio dira ipuinak?
Urak kohesio elementu bezala jokatzen du. Berak biltzen ditu pertsonaiak. Halere, uraren zentzu epikoak kendu nahi izan ditut. Ez dira naufragioetako urak, edota olatu erraldoienak. Bestelako likidoak dira hauek, prosaikoagoak. Gure egunerokotasunean biltzen gaituztenak. Lixibaz betetako balde bat, etxeetako hoditeriak, harraska buxatuak, malkoak, izerdiak…
Zer da Jende Likidoa?
Ez da itsas mitologiari lotutako jendea. Hemen ez dago Moby Dick edo marinel ausartik. Txitxarro arruntaren lekua da hau, bebarru garbitzailearena, labarretako arkitektoarena, arrain saltzaile, aquariumeko buzo, surflari, Kontxako bainu zaleena, besteak beste. Aurrean aipatutako likido prosaikoagoei lotutako pertsonaiak ditugu hauek. Fauna akuatiko postmodernoa. Gizarte likidoak ezinbestean busti duen jendaila. Marea likidoan alderrai, zalantzati, borondate barik, erresistentziarako gaitasun gutxirekin dabilen jendea. (Irakurri +)
Bilboko Liburu Azokak antolatzen duen Zazpikale saria Oihane Amantegi zornotzarrak idatzitako Ibaiertzeko ipuina eleberriarentzat izan da aurten. Gaur goizean eman diote saria Bilboko Areatzan. Argazkian, Amantegi saria jasotzen Asier Muniategiren eskutik.
13. elkar Ilustrazio eta Ipuin Lehiaketako sari banaketa egin genuen larunbatean Donostiako elkar aretoan, 11:00etan. Irabazleak aretora gerturatzen ziren bezala, urduritasuna eta lotsa puntua igartzen zitzaien haur zein nerabeen aurpegian, euren familiartekoen ondoan. (Irakurri +)
Gaur goizean Martin Ugalde kazetari eta idazle andoaindarraren jaiotzaren mendeurrenaren karietara antolatuko diren egitasmoak aurkeztu dira Andoaingo Martin Ugalde kultur parkean. Bi helbururekin: batetik, Martin Ugalde gogora ekartzea, euskal kulturari egindako ekarpen handiagatik; bestetik, baliatu nahi izan da urteurren borobil hau Ugalderen lana berriro azaleratzeko, erakusteko eta edonoren eskura jartzeko.
Martin Ugalde jaioa zela 100 urte beteko dira datorren azaroaren 11n, eta jada abiatuta daude hainbat ekimen hura gogoratzeko:
- Euskal Idazleen elkarteak Itsasargiak egitasmoaren baitan, Martin Ugalderen bi ipuin podcast bihurtu ditu Donostia Kulturaren laguntzarekin. Itsasargiak ekimenak garai zailenetan iparrorratz izan ziren idazleei gorazarre egitea du helburu. Euskal Idazleen Elkarteak sortu eta Donostia Kulturak lagunduko duen asmo honetan, lehen omendua Martin Ugalde izango da aurten beteko dira-eta 100 urte jaio zela. Mantal Urdina eta Gizontzarra ipuinak podcast bihurtuz eta sarean zabalduz gogoratu dute Martin Ugalde, Liburuaren Nazioarteko Egunean egin zen grabaketan. Ahotsak: Garbiñe Ubeda, Inazio Mujika, Anjel Lertxundi, Garazi Kamio, Koldo Izagirre, eta Arantxa Urretabizkaia.
- Hondarribiko Udal Liburutegiak antolatuta, Liburuaren Nazioarteko Egunean, Zuloaga Etxean Martin Ugalderi eskainitako txokoan Itzulera baten historia liburuaren zenbait pasarte irakurri zituzten bertaratutakoek.
