Español
Ilustrazioa: Antton Olariaga
Muga. Elkarren ondoan dauden bi errealitate bereizten dituen irudizko marra. Historiaren eta istorioaren artekoa. Pertsonaren eta pertsonaiaren artean dagoena. Biografiatik nobela biografikora, gertakarien plazatik fikzioaren orrietara txango egin eta bertan egitate berri bat sortzen duena
Errealitate historikoetan oinarritua egonagatik ere historia baino haragoko lurralde batzuetara garamatza literaturak. Baina non dago biografiaren eta nobelaren arteko zanga ugarien mapa? Elvira Navarro idazleak (Huelva, 1978) orain pare bat hilabete bonba kirastu bat leherrarazi zuenetik biografiaren eta nobelaren arteko mugetan, bide luzea egiten ari da bi testu-klaseren mugei buruzko polemika, baina ez Navarroren balio literarioengatik, baizik Navarrok Adelaida García Morales idazle finaren anekdota bat eta, batez ere, haren izena baliatu dituelako argitaratu berri duen liburuaren izenburutik hasita (Los últimos días de Adelaida García Morales, Random House). Navarroren nobelaren muinak zerikusirik badu García Morales pertsonaren zein pertsonaiaren abusu usua egitea? Anekdota huts baten aitzakian pertsona jakin batez jabetzea ez da anekdotikoa, baizik demasia intelektuala. Nolanahi ere, eta kentzen bazaio orbela polemikari, sakonean gelditzen dena da pertsona errealen biografiak abiapuntutzat hartzen dituzten nobelen auzia. Non dago iturri berdinetatik —pertsona jakin baten bizitzatik— edan duten biografien eta nobelen arteko aldea? Deontologia dago jokoan: deontologia historikoa biografoaren aldetik; artistikoa nobelagilearen partetik. Biografia baten egitekoa ez da nobela baten bera, nahiz bi testuek iturri eta dokumentazio bera erabili. Biografiak egia historikoa eraiki nahi du. Nobelak, aldiz, egia literarioa, artearen esparruko txinparta bat. Egia literario hori baliatu du Navarrok alibitzat. (Irakurri +)
Ttarttalo argitaletxeak 2017ko udaberriko uztaren zerrenda zehaztu du. Hauexek izango dira datozen hilabeteetan argia ikusiko duten argitalpenak:
Egilea: Xavier Deneux
Adina: + 2 urte
Txori baten bizitza kontatzen duen puzzle-liburua. Bidaia luze baten ondoren, txoria zuhaitz baten gainean pausatzen da, adiskide bat topatzen du, elkarrekin habi bat eraiki eta txorikumeak hazten dituzte, handitu eta hegaldatu egiten diren arte. Liburu polit bat non istorioa bizitzaren moduan eraikitzen den: poliki-poliki.
Lorategia. Koloreztatzeko eta itsasteko liburua
Egileak: Felicity Brooks / Benedetta Giaufret / Enrica Rusina
Adina: + 3 urte
Liburu dibertigarri honetan, lorategi-paisaia ugari daude koloreztatzeko, eta eranskailuak ere badaude, orrialde guztietan jartzeko.
Lehen kapitulua
–Oso pozik gaude zure lanarekin.
Aurrean ditut enpresako hiru izen garrantzitsuenak esku artean paperak dituztela, urduritasuna adierazten duten lasaitasun plantak eginez.
–Azkeneko proiektuan ikusi dugu enpresa honetan bilatzen duguna, autonomia, zuhurtziaz jokatzea, lana aurrera ateratzeko ahalmena, erabaki estrategikoak hartzeko gaitasuna, proiektu-arduradunei karga kentzeko prestasuna…
Loreak dirudite eta ez kaleratze aurreko hizketaldi adeitsua; beraz, arduraz jokatuz, galdetzera ausartu naiz:
–Bezeroak pozik daude?
–Bezeroak eta gu, Jezabel –esan dit egitura hierarkizatuan bigarren postua duen gizonak.
Uste nuen bilera hau, formalki, proiektuaren balorazio-bilera besterik ez zela, eta urduritzen hasia naiz, nire eta haien artean dagoen mahaiak sortzen duen banaketaz ohartuta. Ez baita “ekipoko” balorazio bat, baizik eta “gu” eta “zu” banatzen dituen hizketaldi formalismoz josia.
Hala jarraitu dute galderekin, ea nola ikusten dudan neure burua enpresan, gustura ote nagoen, zerbait botatzen ote dudan faltan… Eta ni, heziera oneko umearen gisan, baietz, gustura nagoela, enpresa ona dela, taldean lan egitea gustuko dudala eta halakoak esanez.
Aurrekariak alde batera utzita, Mercedesek, enpresa-burua denak, bota du azkenik galdera:
–Jakin nahi genuke, azken lanetan ikusitakoaren ostean, zera, interesik izango zenukeen, bada, proiektu zuzendari izateko. Badakizu, zure ekipoa osatu eta bezeroekin lan egin, zuzenean erabakiak kontsultatu beharrik ez… Soldata ere horren araberakoa litzateke, noski… (Irakurri +)
Elkar argitaletxea buru-belarri ari da lanean argitarapen berriak kaleratzeko. Dagoeneko udaberri honetako nobedade zerrenda zehaztuta du, eta datorren astean hasiko da liburu berri horiek aurkezten; lehena Kattalin Miner-en Nola heldu naiz ni honaino liburua izango da.
HELDUENTZAKO LITERATURA
LITERATURA
Nola heldu naiz ni honaino – Kattalin Miner (Igartza Saria)
Nobela
Kaleratze data: otsailak 16
Enpresan mailaz eta soldataz igotzea, herentzia bat jasotzea, etxe bat erosi ahal izatea, lagun ugari edukitzea… Arrakastaren laukitxo guztiak beteak ditu Jezabelek, argi du zer nahi duen bizitzan eta zirt-zart hartu ohi ditu erabakiak. Halako batean, ordea, txikikeria batekin paralizaturik geratuko da.
Koadernoa zuri – Arantxa Iturbe
Nobela
Kaleratze data: martxoak 9
Bi ahizpa, urtetan elkar ikusi ez dutenak, bat-batean amaren heriotzak berriro elkartu dituen arte. Asko dute batak besteari esateko, urrun egon diren bitartean bakoitzari gertatu zaizkionak, eta baita lehenagotik nork bere kolkoan gordetakoak ere. Otzan eta esanekoa izana da bata, errebelde eta lotsagabeagoa bestea, ama estu eta zurrunaren alabak biak ere.
Gartxot Unsain Letona donostiarrak irabazi du Literaturako Nobel saridunak euskaratzeko AEDk eta Elkar-ek Arrasateko Udalaren eta Laboral Kutxaren laguntzarekin antolaturiko Jokin Zaitegi itzulpen-lehiaketa; halaxe erabaki du Maialen Berasategik, Iñigo Roquek eta Jon Basagurenek osaturiko epaimahaiak, aurkezturiko lanen artean. Beraz, iazko urte amaieran Suediako Akademiak Nobel saridun hautaturiko Bob Dylan kantagile iparramerikarraren 100 kanta euskaratu beharko ditu itzultzaileak, eta 2017 urte amaieran emango du argitara Elkar argitaletxeak. (Irakurri +)
Argazkia: Jon Iraundegi
Maitasuna hitzak ongi labur biltzen du Pantxoak bere diskoan agertzeko hautatu dituen 12 kantuen zentzua.
Sortuz geroztik, lapurtar semea kantuan murgildu da. Oroit da Ama, 9 haurren Ama, 50 urteetan alargundurik, goizetik arrats etxean kantuz entzuten zuela. Amak kantuz aritzeko tirria eta arnasa eman dizkio. Funtsean, ama goraipatzen dituen Xalbadorren bertsoak agertu ditu lehen obra honetan.
45 urtez Peio Ospitalekin Euskal Herriko xoko guzietan baita Euskal Herritik kanpo kantuz ibili ondoan, lanetik erretiratzean ez zuen bere burua « zokoratua » ikusten. Kantatzeko gogoa du. Maite du jendeen artean egoitea, jendearekin kantuen mezuen partekatzea. Nahiz kantaldiak hasten direlarik pixka bat urduri senditu, jendearen aitzinean izatea gozatzen du. (Irakurri +)
