Español
Minaz, giza kondizioaren alde deserosoenaz, ari da Anjel Lertxundi (Orio, 1948) Zu (Erein) liburu berrian. Idazleak berak sentitutako saminaz, hain zuzen ere, bere emazteari minbizia diagnostikatu zioten egunetik aurrera.
Noiz eta zergatik erabaki zenuen burutazio hauek idaztea (eta argitaratzea)?
Idatzi nituen lehendabiziko apunteak barru-arintze gisakoak izan ziren, emazteri emandako minbizi-diagnostikoak eragindako zartakoaren erantzun psikologiko bat. Bat-bateko deskarguak ziren. Halako kolpe batek abaildu egiten gaitu, baina jartzen gaitu errebelde ere; apaltzen gaitu, baina amorrarazten gaitu; umiltzen gaitu, baina baita suspertzen ere; jartzen gaitu negarrez, baina jartzen gaitu biraoka ere. Halakoak ziren, beraz, lehendabiziko apunteak. Laster, ordea, egoera asimilatzen hasi ahala, apunteak ere beste tonu bat hartzen hasi ziren. Ez ziren argitaratzeko testuak, neuretzako idatziak baizik. Harik eta egun batez, emaztearekin hizketan ari nintzela, apunteok argitaratzeko aukeraz hasi ginen arte. Liburuan zehar askotan ari naizenez gaixoaldia larri batean ars vivendi bat garatze premiaz, biok bizirik geundela argitaratzea aipatu genuen. Eta, zorionez, denborak horretarako aukera eman digu. (Irakurri +)
Edozein teleberritan baino hondamendi gehiago aurkituko ditu irakurleak Xabier Montoiaren Hondamendia (Elkar) liburuko narrazioetan, kolektiboak zein indibidualak, historikoak zein fikziozkoak, naturalak zein gizakiak eragindakoak. Begietara gordin agertzen denari behar adinako zorroztasunez erreparatzeari beldurrik ez dion idazle batek kontatuak denak ere.
Liburuaren izenburu bera duen ipuinean agertzen den pertsonaia batek dio hondamendietan sentipenak muturreraino eramaten direla, eta orduan azaleratzen direla biluzien eta distiragarrien, itxurakeriarik eta gezurrik gabe. Horregatik egin zaizu erakargarri hondamendiei buruz idaztea?
Bai, hein batean, horrexegatik izan zen, baina gai hori berez nagusitu zitzaidan, nituen beste asmo eta ideia batzuk baztertzera behartuz. Hondamendiarena gaurkotasun osoko gaia da, nire ustez, animaliak, espezieak eta, besteak beste, hizkuntzak ere egunero galtzen eta desagertzen ari diren honetan. Kapitalismoaren ajeak, nonbait. (Irakurri +)
Azalak eta izenak erakarrita aukeratu dut liburua. Beste behin ere, emakumea protagonista. Pertsona baten bizitzaren orrialdea bederatzi erlaitzetan sailkatuta ematen dio bizitzari errepasoa. 40 urte ditugunean izan ohi den krisialdiaren bueltan kokatuko nuke. Erlaitz bakoitza kapitulo bat da eta izen bat dauka: ama, amama, maitalea, laguna… gutako bakoitzak inguruan izan ditzakeen pertsonek osatuta daude bere erlaitzak ere, bizitzaren errepasoa eginez, musika mitikoak gogoratuz… Geldialdi batzuk baditu, eta horixe da 12etan bermuta, protagonistari bizitzaren une goxoak gogorarazten dizkiona, eta horrekin disfrutatzen jarraitzen du bere bizitzaren errepasoan ere. Lehena ama, amarekiko jarrera gogorra agian? Aitarekikoa samurragoa. Laguna, berarekiko zeloak? Ikasle garaiko kontuak, noiz geratuko diren lagunak…inoiz ez geratzeko. Senarra eta arrakalak, bizitzak ematen dituenak, hasieran dena da polita. Maitalea, polita, une goxoak, bermuta… Geure bizitzan zehar ibilaldi bat egitera eramango gaitu liburu honek, geure erlaitz desberdinak aztertuz eta sailkatuz. Gozatu bermuta 12etan.
Topa!
Abenduaren 4an bost urte bete dira Xabier Letek betirako agur esan zigunetik. Aspalditik ezagutzen nuen; bederatzi-hamar urte genituen ezkeroztik, hain zuzen. Baina gero lotuko gintuen harremana ez zen 70-ko hamarkada arte sortuko. Bakoitza gure aldetik kantaldietan genbiltzan, elkarrekin topo egin genuen arte. Bergarako Osintxu auzoan gertatu zen hori, eta han hartu genuen bertso eta koplen emanaldi bat prestatzeko erabakia, Julen Lekuonarekin batera emango genuena. Handik aurrera ehundaka entsegu, kanta prestaketa, jaialdi, bidaia… (Irakurri +)
“X hil da. X hil zait”. Bi esald
i telegrafiko horiekin abiatzen da Alaine Agirreren bigarren nobelaren irakurketaren abentura. Abentura horretan irakurleak nobela konbentzionaletako ohiko helduleku batzuen falta sumatuko du maiz, baina horrexek berak kontamoldearen indarraz ohartu eta hartan plazer hartzera bultzatuko du, pertsonaia nagusiaren barrunbeetan oso bereak diren kezkak eta beldurrak identifikatzen dituen bitartean. X hil da idaztean, koxka bat estutu du bere idazkera Odol mamituak nobelarekin irakurlea harritu zuen idazleak.
