Euskal Herria Itsastarra San Juan Baleontzitik – kapitulu bat

Marea arteko zabalguneaa Deba eta Zumaia artean

LEIZEETATIK ITSASORA
PALEOLITO GARAIA

33.000-128.000 urteen artean, orain Amalda deritzon Zestoako kobazuloan izokin janaldi bat egin zuten. Aurrez inguruko erreka edo ibaietan arrantzatutako izokinak izango ziren, inondik ere. Neanderthalgo gizaki haien jatorduaren hezurrak dira Euskal Herrian inoiz aurkitutako arrantza-aztarna zaharrenak, Erdi-Paleolitokoak.

Geroagokoak dira, Goi-Paleolitikoak hain zuzen, berriz ere Amaldan eta Ekainen (Deba) aurkitutako izo kin hezurrak. Ibaietako printzea deritzonaren hara gi gozo eta gantzadunaz gain, bazen bestelako arrazoirik izokinak arrantzatzeko, eta ez beste arrain batzuk. Izokina urertzean arrantzatzen da, ontziaren  beharrik gabe, eta eskuz, alkorte izeneko harri borobilez zein zurezko itxitura bidez arrantzatu daiteke.

Era berean, gure haitzuloetan aurkitutako margoen artean lehen arrainaren irudia ere izokinarena da: Goi-Paleolitoan, k.a. 9.000 eta 33.000 urteen artean, Ekaingo eta Altxerriko (Aia) kobazuloetako hormetako ilunpean esku batek izokin bat marraztu zuen trazu finez, agian beste otordu goxo bati gorazarre eginez, nork daki. Altxerrin bertan, beste arrain mota bat ere ageri da, artista anonimoren baten irudietan: platuxa. Bistan da, beraz, garaiko biztanleek jadanik arrantzatzen zutela platuxa, hondartzetan eta ibaiak itsasoratzen diren eremuetan. Mendez mende, makila punta-zorrotzez, txistaz edo sardexkaz harrapatu izan dute euskaldunek arrain espezie hori.

Mahastiak Getaria aldean. Atzean, portua eta San Anton uhartea

Paleolito garaian Euskal Herrian nabigatu izanaren zantzurik ez dugu ordea, nahiz eta izokinak zurezko ontzi xumeetatik ere arrantzatu izan diren mendetan eta mendetan.

Nolanahi ere, garaiko gizakiak ez ziren soilik arrainez elikatzen. Arraldeak eta itsasbeherak baliatuz, hondartza, harri eta arroketara ere jaisten ziren molusku bila. Horren adierazle, Amalda, Ekain, Erralla (Zestoa) eta Urtiagako (Deba) kobazuloetan lapa, magurio eta muskuilu oskol eta azal ugari agertu dira. Pentsatzekoa da, orduko gizakiek Zumaiako itsas bazterretan hartuko zituztela muskuilu horiek eta, ondoren, barneko bailaretara eramango zituztela elikatzeko.

Leizeetatik itsasora kapituluko Paleolito garaia pasartea (.pdf)

Partekatu albiste hau: Facebook Twitter Pinterest Google Plus StumbleUpon Reddit RSS Email

Erlazionatutako Albisteak

Utzi zure Iruzkina